3 ਸਾਲ ਵਿਚ MP, ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਲਿਆ ਦੇਸ਼ ਦਾ 70 ਫ਼ੀਸਦੀ ਬੀਮਾ ਕਲੇਮ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਦੇਸ਼ ਦੇ 3 ਸੂਬੇ (ਐੱਮ. ਪੀ., ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ) ਮੌਸਮ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਰ ਝੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। 2019-20 ਤੋਂ 2021-22 ਵਿਚਕਾਰ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਨੇ ਕੁੱਲ 41,824 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਲੇਮ ਲਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 59,429 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਯਾਨੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫਸਲ ਬੀਮੇ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ 70% ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਹਨ।

ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਐਨਵਾਇਰਮੈਂਟ (ਸੀਐਸਈ) ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਖ਼ਰਾਬ ਮੌਸਮ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ 122 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ ਫਰਵਰੀ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਰਿਹਾ। ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਨੀ 2022 ਦਾ ਜਨਵਰੀ 122 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਠੰਢਾ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : RBI ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ, ਗਾਹਕ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਚੁਣ ਸਕਣਗੇ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਦਾ ਵਿਕਲਪ

ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਲਿਆ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਲੇਮ

ਦਾਅਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨ (16,658 ਕਰੋੜ) ਪਹਿਲੇ, ਰਾਜਸਥਾਨ (12,714 ਕਰੋੜ) ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ (12,452 ਕਰੋੜ) ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹਨ। 2021-22 ਵਿੱਚ, ਫਸਲ ਬੀਮੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾਅਵੇ (4,374 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ । ਪਰ 2019-20 ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ 1,320 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ 7,781 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਲੇਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 

2020-21 ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 5 ਕਰੋੜ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਫਸਲ ਬੀਮੇ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਸਿਰਫ 2.47 ਕਰੋੜ ਹੀ ਯੋਗ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ।

ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ 2021 ਵਿੱਚ 20 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਫਸਲ ਦਾ ਹੋਇਆ ਨੁਕਸਾਨ 

ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ 273 ਵਿੱਚੋਂ 198 ਦਿਨ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਮੌਸਮ ਰਿਹਾ। ਜੇਕਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ 2021 'ਚ ਸੋਕਾ ਅਤੇ ਹੜ੍ਹ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਹਾਲਾਤ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ 20 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ 'ਚ ਖੜ੍ਹੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ।
2022 ਵਿੱਚ ਜੂਨ-ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਯਾਨੀ ਪੂਰੇ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ 80 ਦਿਨ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਮੌਸਮ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ 5 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਸੂਬੇ 'ਚ 7 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ 3.6 ਕਰੋੜ ਹੈਕਟੇਅਰ ਫਸਲ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।

ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਐਮਪੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਨਾਲੋਂ 57% ਵੱਧ ਦਾਅਵੇ ਭਰੇ

ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 2019-20 ਦੌਰਾਨ, 78.92 ਲੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ 1.12 ਕਰੋੜ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਲਈ 32,030 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬੀਮਾ 3,758 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ 'ਤੇ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ 6,195 ਕਰੋੜ ਦਾਅਵਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਲਈ ਸਿਰਫ 629 ਕਰੋੜ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਬਾਕੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਭਰਿਆ।

2019-20 ਵਿੱਚ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ 85 ਲੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ 967 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਜ਼ਮੀਨ ਲਈ 34,909 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬੀਮਾ ਕਰਵਾਇਆ। 5,060 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ 4,993 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਲਿਆ ਗਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :  ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਕਰਜ਼ਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ, EMI ਬਾਊਂਸ ਹੋਣ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਵਿਆਜ

ਮੌਸਮ ਦੀ ਅਨਿਸ਼ਚਤਤਾ ਨੇ ਖੱਜਲ-ਖੁਆਰ ਕੀਤੇ ਕਿਸਾਨ

ਇਸ ਸਾਲ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇ ਕਿਤੇ ਘੱਟ ਬਰਸਾਤ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਰੀਬ 23.5 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਫਸਲ ਖਰਾਬ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਯੂਪੀ-ਗੁਜਰਾਤ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਫਸਲ ਬੀਮਾ ਕਲੇਮ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਪਿਆ

ਯੂਪੀ

46 ਲੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ 35 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਫਸਲ ਦਾ 16,743 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬੀਮਾ 1,304 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਕੇ ਕਰਵਾਇਆ।  1,092 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਲੇਮ  ਲਿਆ।

ਗੁਜਰਾਤ

24 ਲੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ  29.43 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਖੇਤਰ ਦਾ 16,143.17 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬੀਮਾ 3,614 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਦੇ ਕੇ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਪਰ ਸਿਰਫ਼ 112 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਹੀ ਕਲੇਮ ਮਿਲਿਆ।

ਤੇਲੰਗਾਨਾ

10.33 ਲੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ 11.34 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਦਾ 8,459 ਕਰੋੜ ਦਾ ਬੀਮਾ 880.75 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿਚ ਕਰਵਾਇਆ। ਕੋਈ ਕਲੇਮ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ।

ਕਣਕ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲਈ ਅਹਿਮ ਇਹ ਸੂਬੇ, ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਪਵੇਗਾ ਅਸਰ

ਸੀਐਸਈ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਕਿਰਨ ਪਾਂਡੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਕਣਕ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਕੁੱਲ ਕਣਕ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ MP ਦਾ 21% ਹਿੱਸਾ ਹੈ।  ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਤਬਦੀਲੀ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਇਨਵਾਇਰਨਮੈਂਟਲ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਹੈ।

ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ 1950 ਤੋਂ 2017 ਤੱਕ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਮੌਸਮ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੇਮੌਸਮੀ ਮੀਂਹ, ਹੜ੍ਹ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਆਮ ਹਨ। ਤਾਪਮਾਨ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Apple ਜਲਦ ਲਾਂਚ ਕਰੇਗਾ iPhone 15 ਸੀਰੀਜ਼, ਫਾਸਟ ਚਾਰਜਿੰਗ ਸਪੀਡ ਸਣੇ ਮਿਲਣਗੀਆਂ ਇਹ ਖ਼ਾਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ

ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਨਾਲੋਂ ਜੁਲਾਈ ਤੱਕ 487 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਸਲ ਹੋਈ ਬਰਬਾਦ 

ਸੀਐਸਈ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਤੇ ਘੱਟ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਤੱਕ ਲਗਭਗ 23.5 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਜੁਲਾਈ-22 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 487% ਵੱਧ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਿਰਫ 2.8 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੇਸ਼ ਦੇ 70% ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਅਤੇ 30% ਵਿੱਚ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਫਸਲ ਬੀਮਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

 2021-22 ਵਿੱਚ 16 ਸੂਬਿਆਂ ਨੇ 18,043 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕੀਤਾ ਦਾਅਵਾ 

2020-21 ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 5 ਕਰੋੜ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਫਸਲ ਬੀਮੇ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਸਿਰਫ 2.47 ਕਰੋੜ ਹੀ ਯੋਗ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 64 ਲੱਖ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, 50 ਲੱਖ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ 36 ਲੱਖ ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਸਨ।

ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ 16 ਸੂਬਿਆਂ ਨੇ ਕੁੱਲ 18,043 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਫਸਲ ਬੀਮਾ ਕਲੇਮ ਲਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਯੂਪੀ, ਹਰਿਆਣਾ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਗੁਜਰਾਤ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 2020-21 ਵਿੱਚ, ਇਨ੍ਹਾਂ 16 ਸੂਬਿਆਂ ਨੇ 20,771 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਟਮਾਟਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲਸਣ ਦੀਆਂ ਵਧੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ, ਰਿਟੇਲ ਮਾਰਕਿਟ 'ਚ ਵਿਕ ਰਿਹਾ 178 ਰੁਪਏ ਕਿਲੋ

ਨੋਟ - ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ ਵਿਚ ਦਿਓ ਆਪਣੀ ਰਾਏ।

ਜਗਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ 

For Android:-  https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en 

For IOS:-  https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8