ਮਸਕ ਦੀ ਕਠਪੁਤਲੀ ‘ਗ੍ਰੋਕ’ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ’ਚ ਰੋਕ ਲਾਉਣੀ ਮੁਸ਼ਕਲ

ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਲੈਕਸਾ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਗ੍ਰੋਕ ਨਾਂ ਦਾ ਇਕ ਨਵਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਿਡੌਣਾ ਮਿਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਟਵਿੱਟਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਐਕਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੇ ਮਾਲਕ ਐਲੋਨ ਮਸਕ ਨੇ ਏ.ਆਈ. ਦੇ ਇਸ ਚੈਟ-ਬਾਟ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਗੂਗਲ ਦਾ ਜੈਮਿਨੀ, ਓਪਨ ਏ.ਆਈ. ਦਾ ਚੈਟ-ਜੀ.ਪੀ.ਟੀ., ਫੇਸਬੁੱਕ ਦਾ ਮੇਟਾ.ਆਈ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦਾ ਡੀਪ-ਸੀਕ ਭਾਰਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ’ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਪੱਖੋਂ, ਫਰਵਰੀ 2025 ਵਿਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਗ੍ਰੋਕ ਦੇ ਤੀਜੇ ਵਰਜ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।

ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਭੁਗਤਾਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਗਾਹਕਾਂ ਵਲੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਸੀ ਪਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਮਾਹਿਰ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਮਸਕ ਨੇ ਸਿਰਫ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਹੀ ਗ੍ਰੋਕ ਨੂੰ ਆਮ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਐਕਸ ਦੇ 3 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਪਭੋਗਤਾ ਹਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਰਾਹੀਂ ਐਕਸੈੱਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦੇ 3 ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਪਹਿਲਾ, ਇਹ ਅਸਲ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਨਵੀਨਤਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ, ਸੁਪਰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਰਾਹੀਂ ਤੀਜੇ ਸੰਸਕਰਣ ਦੀ ਗਤੀ ਵਿਚ 10 ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ, ਲੋਕ ਇਸਦੇ ਤੇਜ਼ ਜਵਾਬਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਤੀਜਾ, ਹੋਰ ਏ. ਆਈ. ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਹਨ, ਗ੍ਰੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਅਤੇ ਹਾਸੇ-ਮਜ਼ਾਕ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਪਰ ਚੈਟ. ਜੀ. ਪੀ. ਟੀ. ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਕਵਿਤਾ, ਕਹਾਣੀਆਂ ਜਾਂ ਲੇਖ ਲਿਖਣ ਲਈ ਚੈਟ. ਜੀ. ਪੀ. ਟੀ. ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ, ਕੋਡਿੰਗ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਲਈ ਡੀਪ ਸੀਕ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਇਕ ਬਿਹਤਰ ਚੈਟਬਾਟ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਮਸਕ ਦੀ ਕਠਪੁਤਲੀ : ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚ ਤੱਥਾਂ, ਤਰਕ, ਬੁੱਧੀ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਨ ਦੀ ਘਾਟ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰੋਕ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਬਦਲ ਵਜੋਂ ਵਿਚਾਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਗ੍ਰੋਕ ਰਾਹੀਂ ਕੌੜੀਆਂ ਸੱਚਾਈਆਂ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਆਲੋਚਕ ਜਾਂ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦਾ ਰੱਖਿਅਕ ਸਮਝਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਹਕੀਕਤ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਗ੍ਰੋਕ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਦਾ ਇਕ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਟੂਲ ਹੈ। ਕੌੜੀ ਹਕੀਕਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਗ੍ਰੋਕ ਦੀ ਕਠਪੁਤਲੀ ਦੇ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਪੱਖਪਾਤ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਇਕ ਵਪਾਰੀ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿਚ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਦਰਅਸਲ, ਗ੍ਰੋਕ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ’ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਅੱਪਡੇਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਸਲ ਸਮੇਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਡੇਟਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਹੀ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਗ੍ਰੋਕ ਕਿਸੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਦੀਆਂ ਐਕਸ ਦੀਆਂ ਪੋਸਟਾਂ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਲਿੰਕਾਂ ਦਾ ਤੁਰੰਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਪਣੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਕੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਹਰ ਪੜਾਅ ’ਤੇ ਡੂੰਘੀ ਖੋਜ ਵਰਗੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਤਰਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਕੇ ਉੱਤਰ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਗ੍ਰੋਕ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਨਫਿਲਟਰਡ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਗੁੱਸੇ, ਗਾਲ੍ਹ ਜਾਂ ਮਜ਼ਾਕ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਸਲੈਂਗ (ਦੇਸੀ ਭਾਸ਼ਾ) ਅਤੇ ਹਾਸੇ-ਠੱਠੇ ਦੇ ਲਹਿਜ਼ੇ ’ਚ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਐਕਸ ਉਪਭੋਗਤਾ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਲਾਈਵ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਗ੍ਰੋਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਟਵਿੱਟਰ ਨਾਲ ਕਈ ਵਿਵਾਦ ਹੋਏ। ਟਵਿੱਟਰ ਦੇ ਸੀ. ਈ. ਓ. ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪੁਲਿਸ ਵਿਚ ਐੱਫ. ਆਈ. ਆਰ. ਵੀ ਦਰਜ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਆਈ. ਟੀ. ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਟਵਿੱਟਰ ਦੀ ਸੇਫ ਹਾਰਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਪਿੱਛੋਂ ਟਵਿੱਟਰ ਮਸਕ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ‘ਐਕਸ’ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।

ਗੂਗਲ, ​​ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਅਤੇ ਮੇਟਾ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਸਹਿਯੋਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੁਲਸ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਐਕਸ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਟੈਕਸ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਹਾਇਤਾ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਤੇ ਆਈ. ਟੀ. ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕਰਨਾਟਕ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਨੇ ਐਕਟ ਦੀ ਧਾਰਾ 79(3)(ਬੀ) ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਕੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰੁਖ਼ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਰੋਕਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ : ਆਈ. ਟੀ. ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ਵਨੀ ਵੈਸ਼ਨਵ ਨੇ ਸੰਸਦ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗ੍ਰੋਕ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਆਈ. ਟੀ. ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਗ੍ਰੋਕ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵਿਚੋਲੇ (ਇੰਟਰਮੀਡੀਅਰੀ) ਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਫਤਰ ’ਚ ਜਾਂ ਫਿਰ ਅਮਰੀਕਾ ’ਚ, ਗ੍ਰੋਕ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਿਕਸ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ?

ਆਨਲਾਈਨ ਪੋਰਨੋਗ੍ਰਾਫੀ, ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਓ. ਟੀ. ਟੀ ਦੀ ਹਿੰਸਕ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਸਰਕਾਰ ਗ੍ਰੋਕ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਗ੍ਰੋਕ ਨੂੰ ਬਲਾਕ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਮਸਕ ਦੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਕਾਰੋਬਾਰ ’ਤੇ ਕਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਤਰਾਜ਼ ਉਠਾਏ ਸਨ। ਹੁਣ ਲਾਇਸੈਂਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਮਸਕ ਦੀ ਸਪੇਸਐਕਸ ਕੰਪਨੀ ਏਅਰਟੈੱਲ ਅਤੇ ਜੀਓ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ’ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਟੈਰਿਫ ਯੁੱਧਾਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਗ੍ਰੋਕ ਵਰਗੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਆਮਦਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗ੍ਰੋਕ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਜੇ ਇਤਰਾਜ਼ਯੋਗ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਪੋਰਨੋਗ੍ਰਾਫੀ, ਬਾਲਗ ਕਾਮੇਡੀ ਅਤੇ ਓ. ਟੀ. ਟੀ. ਦੀ ਹਿੰਸਕ ਅਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿਰੁੱਧ ਵੀ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਠੋਸ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।

-ਵਿਰਾਗ ਗੁਪਤਾ