CBSE ਦਾ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ: ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪੈਟਰਨ

Monday, Aug 11, 2025 - 09:50 AM (IST)

CBSE ਦਾ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ: ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪੈਟਰਨ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਪੜ੍ਹਾਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ (ਸੀਬੀਐਸਈ) ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਜੋ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੋਚਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਵੱਲ ਮੋੜ ਦੇਵੇਗਾ। 2026-27 ਦੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੈਸ਼ਨ ਤੋਂ 9ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਓਪਨ ਬੁੱਕ ਅਸੈਸਮੈਂਟ (ਓਬੀਏ) ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਫਰੇਮਵਰਕ 2023 (ਐਨਸੀਐਫਐਸਈ 2023) ਦੇ ਤਹਿਤ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :     ICICI bank ਦੇ ਖ਼ਾਤਾਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ, 5 ਗੁਣਾ ਵਧਾਈ MAMB ਦੀ ਲਿਮਟ

ਓਪਨ ਬੁੱਕ ਅਸੈਸਮੈਂਟ (ਓਬੀਏ) ਕੀ ਹੈ?

ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੌਰਾਨ ਕਿਤਾਬਾਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਰੱਖ ਸਕਣਗੇ। ਪਰ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਆਸਾਨ ਹੋਣਗੇ। ਇੱਥੇ, ਸਿਰਫ਼ ਉੱਤਰ ਲਿਖਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰਕ ਸੋਚ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਅਜਿਹੇ ਹੋਣਗੇ ਕਿ ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੀ ਪਰਖ ਕਰਨਗੇ, ਸਗੋਂ ਸੋਚਣ, ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੀ ਵੀ ਪਰਖ ਕਰਨਗੇ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :     5 ਦਿਨਾਂ ਚ 5,800 ਰੁਪਏ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੋਨਾ, ਜਾਣੋ 10 ਗ੍ਰਾਮ Gold ਦੀ ਕੀਮਤ

ਇਹ ਤਬਦੀਲੀ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?

ਸੀਬੀਐਸਈ ਦਾ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਰੱਟੇ ਮਾਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਸਿੱਖਣ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਓਬੀਏ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ:

ਰਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ

ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ

ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਅਧਾਰਤ ਸਿਖਲਾਈ ਤੋਂ ਸੰਕਲਪ ਅਧਾਰਤ ਸਿਖਲਾਈ ਵੱਲ ਵਧਣਾ

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :     ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ! 300 ਰੁਪਏ ਸਸਤਾ ਮਿਲੇਗਾ LPG...ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਰੱਖੜੀ ਮੌਕੇ ਭੈਣਾਂ ਲਈ ਵੱਡਾ ਤੋਹਫ਼ਾ

ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਕਿਵੇਂ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ?

ਨਵੀਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਪੈੱਨ-ਕਾਗਜ਼ ਫਾਰਮੈਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਲਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਹ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਭਾਸ਼ਾ, ਗਣਿਤ, ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੌਰਾਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਕੋਲ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਪਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਜਾਣਗੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਡੂੰਘੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਤਰਕਪੂਰਨ ਸੋਚ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ।

ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ?

ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀਬੀਐਸਈ ਨੇ ਇੱਕ ਪਾਇਲਟ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਓਪਨ ਬੁੱਕ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਕੇ ਪਰਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਰੇਂਜ 12% ਤੋਂ 47% ਤੱਕ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣਾਤਮਕ ਯੋਗਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਮਝ ਕੇ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :     10,000 ਰੁਪਏ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ Gold, ਵੱਡੀ ਵਜ੍ਹਾ ਆਈ ਸਾਹਮਣੇ

ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਕੀ ਰਾਏ ਹੈ?

ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਪ੍ਰਤੀ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਰਤ ਪਰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਰਵੱਈਆ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਸਮਝਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰੇਗਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਫਾਰਮੈਟ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਅਤੇ ਸਪਸ਼ਟ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਮੌਕੇ ਮਿਲ ਸਕਣ।

ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ?

ਤਣਾਅ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ - ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੇਣ ਨਾਲ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਦਬਾਅ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗਾ।

ਸੋਚਣ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧੇਗੀ - ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਰੱਟੇ ਮਾਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਸਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ।

ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਮਝ ਵਿਕਸਤ ਹੋਵੇਗੀ - ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਜਾਣ ਦੀ ਆਦਤ ਵਿਕਸਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋਵੇਗੀ।

ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ - ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਸਮਝ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਸਿੱਖ ਰਹੇ ਹਨ ਉਸਨੂੰ ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਕੀ ਇਹ ਮਾਡਲ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਆਵੇਗਾ?

ਇਸ ਵੇਲੇ, ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਸਿਰਫ 9ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਲਈ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਫਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹੀ ਪੈਟਰਨ ਹੋਰ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਦਬਾਅ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਿਹਤ ਬਿਹਤਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਨੋਟ - ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ ਵਿਚ ਦਿਓ ਆਪਣੀ ਰਾਏ।
ਜਗਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ 
For Android:-  https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en 
For IOS:-  https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8


author

Harinder Kaur

Content Editor

Related News