ਭਾਰਤ ਦੇ ਤੀਜੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ 700 ਮੈਗਾਵਾਟ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਰਿਐਕਟਰ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ
Tuesday, Mar 18, 2025 - 12:34 PM (IST)

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਪਾਵਰ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਲਿਮਟਿਡ (NPCIL) ਨੇ 17 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਵਦੇਸ਼ੀ 700 ਮੈਗਾਵਾਟ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰਾਈਜ਼ਡ ਹੈਵੀ ਵਾਟਰ ਰਿਐਕਟਰ (PHWR) ਚਾਲੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ 8,880 ਮੈਗਾਵਾਟ ਹੋ ਗਈ। ਕੰਪਨੀ ਨੇ 17 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਵਤਭਾਟਾ ਵਿਖੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ (RAPP) ਦੀ ਯੂਨਿਟ 7 ਨੂੰ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਬੋਰਡ (AERB) ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪੂਰਵ-ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉੱਤਰੀ ਗਰਿੱਡ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਯੂਨਿਟ ਦੇ ਪਾਵਰ ਲੈਵਲ ਨੂੰ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਪਾਵਰ ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। RAPP-7 ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ 16 ਸਵਦੇਸ਼ੀ PHWRs ਦੀ 700 ਮੈਗਾਵਾਟ ਲੜੀ ਦਾ ਤੀਜਾ ਰਿਐਕਟਰ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਇਹਨਾਂ ਰਿਐਕਟਰਾਂ 'ਚ ਉੱਨਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ।
ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਕਾਕਰਾਪਾਰ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ 700 ਮੈਗਾਵਾਟ PHWRs - KAPS 3 ਅਤੇ 4 (2X700 ਮੈਗਾਵਾਟ) ਦੇ ਸੁਚਾਰੂ ਸੰਚਾਲਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ RAPP-7 ਦਾ ਸਫਲ ਗਰਿੱਡ ਕਨੈਕਸ਼ਨ, NPCIL ਦੇ 700 ਮੈਗਾਵਾਟ PHWR ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਅਤੇ NPCIL ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਇੱਕ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਜ਼ੀਰੋ-ਨਿਕਾਸ ਵਾਲਾ ਸਾਫ਼ ਊਰਜਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਖੰਡਨ ਰਾਹੀਂ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਊਰਜਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਪਰਮਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਵੰਡਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਛੱਡੀ ਗਈ ਗਰਮੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭਾਫ਼ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਜੈਵਿਕ ਇੰਧਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਉਪ-ਉਤਪਾਦਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਟਰਬਾਈਨ ਨੂੰ ਘੁੰਮਾਉਂਦੀ ਹੈ।
PHWR ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਯੂਰੇਨੀਅਮ, ਭਾਰੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕੂਲੈਂਟ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਖਿਤਿਜੀ ਸਿਲੰਡਰ ਭਾਂਡੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਕੈਲੈਂਡਰੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। NPCIL ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਭੁਵਨ ਚੰਦਰ ਪਾਠਕ ਨੇ ਮਨੀਕੰਟਰੋਲ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ 700 ਮੈਗਾਵਾਟ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਰਿਐਕਟਰ 2047 ਤੱਕ 100 ਗੀਗਾਵਾਟ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣਗੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਮ 700 ਮੈਗਾਵਾਟ ਰਿਐਕਟਰ ਸਾਲਾਨਾ ਲਗਭਗ 5.2 ਬਿਲੀਅਨ ਯੂਨਿਟ ਸਾਫ਼ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰੇਗਾ (85 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪਲਾਂਟ ਲੋਡ ਫੈਕਟਰ 'ਤੇ), ਲਗਭਗ 4.5 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ CO2 ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਰਾਵਤਭਾਟਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 1,180 ਮੈਗਾਵਾਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ ਛੇ ਯੂਨਿਟ ਹਨ। RAPP-7 ਦੇ ਚਾਲੂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, NPCIL ਹੁਣ 25 ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਵੱਲ ਮੁੜ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ 2047 ਤੱਕ ਆਪਣੇ net ਜ਼ੀਰੋ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਕਿਫਾਇਤੀ ਸਟੋਰੇਜ ਹੱਲਾਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਰੁਕ-ਰੁਕ ਕੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਧਦੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।