ਕੀ ਹੈ Monkeypox ਵਾਇਰਸ? ਜਿਸ ਤੋਂ ਕੰਬ ਰਹੀ ਹੈ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ, ਇਹ ਹਨ ਇਸਦੇ ਖ਼ਾਸ ਲੱਛਣ

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਵਧਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਇਕ ਸਮੀਖਿਆ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਬੈਠਕ ਹੋਈ ਜਿਸ 'ਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਖਤਰਿਆਂ 'ਤੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਫਿਲਹਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦਾ ਕੋਈ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਰਾਹਤ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਦੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਸੀ।

ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਕੀ ਹੈ?
ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਇਕ ਦੁਰਲੱਭ ਵਾਇਰਲ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਈਮੇਟਸ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਂਦਰਾਂ ਵਿਚ, ਪਰ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਫੈਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਪੋਕਸਵਾਇਰਸ ਦੀ ਇਕ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਚੇਚਕ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਹਲਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੰਪਰਕ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਚਮੜੀ ਦੇ ਜ਼ਖਮਾਂ, ਚਮੜੀ ਤੋਂ ਚਮੜੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਲਾਗ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਬੋਲਣ ਜਾਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੂਸ਼ਿਤ ਵਸਤੂਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਤ੍ਹਾ, ਬਿਸਤਰੇ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਤੌਲੀਏ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਾਇਰਸ ਟੁੱਟੀ ਹੋਈ ਚਮੜੀ, ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਜਾਂ ਅੱਖਾਂ, ਨੱਕ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਆਉਣ ਤੋਂ 5 ਤੋਂ 21 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ :
ਬੁਖ਼ਾਰ
ਠੰਡਾ ਅਤੇ ਪਸੀਨਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ
ਸਿਰਦਰਦ
ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਪਿੱਠ ਦਰਦ
ਥਕਾਵਟ
ਸੁੱਜੇ ਹੋਏ ਲਿੰਫ ਨੋਡਸ
ਚਮੜੀ ਦੇ ਧੱਫੜ, ਜੋ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਛਾਲੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਖੁਰਕ 'ਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਹੋਰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਸੰਚਾਰ
ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਕਰਮਿਤ ਜਾਨਵਰਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਂਦਰ, ਚੂਹੇ ਜਾਂ ਸੂਰ) ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਤੱਕ ਵੀ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਰੂਟਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ :
-ਚਮੜੀ ਤੋਂ ਚਮੜੀ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸੰਪਰਕ
-ਕਿਸੇ ਲਾਗ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਧੱਫੜ, ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਗਏ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਆਉਣਾ
-ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਰਾਹੀਂ

1970 'ਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ ਪਹਿਲਾ ਮਾਮਲਾ?
ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1958 ਵਿਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਲੋਨੀਆਂ ਵਿਚ ਬਾਂਦਰਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਅਣਜਾਣ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਨੁੱਖੀ ਕੇਸ 1970 ਵਿਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲਾ ਮਨੁੱਖੀ ਕੇਸ ਕਾਂਗੋ ਦੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਣਰਾਜ (ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ੇਅਰ) ਵਿਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇਕ 9 ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਵਿਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦੇਖੇ ਗਏ, ਜੋ ਕਿ ਇਕ ਜੰਗਲੀ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਕਰਮਿਤ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਬੱਚੇ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿਚ ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਦੇ ਧੱਫੜ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਇਲਾਜਯੋਗ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਕਿੰਨਾ ਹੈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ?
ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਤਣਾਅ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਬੀਮਾਰੀ ਹਲਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ।

ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ
ਇਲਾਜ : ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਲਈ ਕੋਈ ਖਾਸ ਐਂਟੀਵਾਇਰਲ ਦਵਾਈਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਡਾਕਟਰ ਸਹਾਇਕ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਐਂਟੀਵਾਇਰਲ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਥੇ ਟੀਕਾਕਰਣ ਹੈ, ਜੋ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ।
ਰੋਕਥਾਮ : ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਤੋਂ ਬਚਣ, ਨਿੱਜੀ ਸਫਾਈ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਸੰਕਰਮਿਤ ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿ ਕੇ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਆਮ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਇਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਬਾਂਦਰਪੌਕਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦੇਖਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਆਏ ਹੋ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲੈਣੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

ਜਗਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ 

For Android:-  https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en 

For IOS:-  https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8