''ਹੱਡੀਆਂ ਗਾਲ ਰਿਹਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ'', AIIMS ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ''ਚ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਖ਼ੁਲਾਸਾ
Tuesday, Dec 02, 2025 - 02:54 PM (IST)
ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਕਹਿਰ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਵਧਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੁਣ ਗਠੀਆ, ਫੇਫੜਿਆਂ, ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੈ। ਏਮਜ਼, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਛੋਟੇ ਕਣ (PM2.5) ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਉਹ ਹੋਰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਏਮਜ਼, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਇਮੈਟੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਐਚਓਡੀ ਡਾ. ਉਮਾ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਈ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਾਇਮੇਟਾਇਡ ਗਠੀਆ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਟਿਸ਼ੂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਅਤੇ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਡਾ. ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਹਰ ਸਾਲ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਰਦੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਰਾਇਮੇਟਾਇਡ ਗਠੀਏ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵੱਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਸਾਲ ਭਰ ਸਥਿਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵੱਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪੈਟਰਨ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧਿਆ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਾ. ਉਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਜੋੜਾਂ 'ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪੀਐਮ 2.5 ਕਣ ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਕਣ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ। ਆਕਸੀਡੇਟਿਵ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਸੋਜਸ਼ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ 'ਤੇ ਵੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਆਪਣੇ ਹੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸੈੱਲਾਂ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਇਮੇਟਾਇਡ ਗਠੀਏ ਵਰਗੀਆਂ ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
