ਪਤੀ ਦੇ ਮਰਨ ਮਗਰੋਂ ਮੂਸਲਿਮ ਵਿਧਵਾ ਜਾਇਦਾਦ ''ਚੋਂ ਇੱਕ-ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਵੱਡਾ ਫੈਸਲਾ

Saturday, Oct 18, 2025 - 01:29 AM (IST)

ਪਤੀ ਦੇ ਮਰਨ ਮਗਰੋਂ ਮੂਸਲਿਮ ਵਿਧਵਾ ਜਾਇਦਾਦ ''ਚੋਂ ਇੱਕ-ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਵੱਡਾ ਫੈਸਲਾ

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ - ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿਕਰੀ ਸਮਝੌਤਾ ਮਾਲਕੀ ਦਾ ਤਬਾਦਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ ਕਿ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਵੰਡੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਜੌਹਰਬੀ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੁਆਰਾ ਬੰਬੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦਾਇਰ ਅਪੀਲ 'ਤੇ ਆਇਆ।

ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ, ਜਸਟਿਸ ਸੰਜੇ ਕਰੋਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਕੁਮਾਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੀ ਬੈਂਚ ਨੇ ਹੇਠਲੀ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਦੀ ਮਾੜੀ ਗੁਣਵੱਤਾ 'ਤੇ ਵੀ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ। ਬੈਂਚ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਨੁਵਾਦ ਨੂੰ ਅਪੀਲੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਰਪੱਖ ਫੈਸਲਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਸਲ ਟੈਕਸਟ ਦੇ ਅਰਥ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਨਾਲ ਦਰਸਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪੂਰਾ ਮਾਮਲਾ ਕੀ ਹੈ?
ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਉਦੋਂ ਉੱਠਿਆ ਜਦੋਂ ਚਾਂਦ ਖਾਨ, ਜੋ ਕਿ ਮ੍ਰਿਤਕ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸਦੀ ਕੋਈ ਔਲਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਦੁਆਰਾ ਛੱਡੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰਕ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ। ਖਾਨ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਜ਼ੋਹਰਾਬੀ ਨੇ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਇਹ ਮੁਸਲਿਮ ਕਾਨੂੰਨ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਮ੍ਰਿਤਕ ਜਾਇਦਾਦ ਸੀ।

ਭਰਾ ਨੇ ਵਿਧਵਾ ਭਾਬੀ ਦੀ ਦਲੀਲ ਦਾ ਕੀਤਾ ਵਿਰੋਧ
ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਚਾਂਦ ਖਾਨ ਦੇ ਭਰਾ, ਇਮਾਮ ਖਾਨ, ਨੇ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਚਾਂਦ ਖਾਨ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਵਿਕਰੀ ਸਮਝੌਤੇ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸੇ ਤੀਜੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਬੈਂਚ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਕਰੀ ਸਮਝੌਤਾ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰ ਜਾਂ ਹਿੱਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਰੁਖ਼ ਹੈ।

ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਹੋਰ ਕੀ ਕਿਹਾ?
ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਕਰੀ ਡੀਡ ਚਾਂਦ ਖਾਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਜਾਇਦਾਦ ਉਸਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਰਹੀ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਜਾਇਦਾਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਸਟਿਸ ਕਰੋਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਵੇਚੀ ਜਾ ਰਹੀ ਜਾਇਦਾਦ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵੀ ਚਾਂਦ ਖਾਨ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਲਾਗੂ ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਵੰਡ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋਵੇਗੀ।

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਬੈਂਚ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਮਤਰੂਕ" ਸ਼ਬਦ ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਛੱਡੀ ਗਈ ਜਾਇਦਾਦ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰ ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਤਬਾਦਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ। ਬੈਂਚ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਜੇਕਰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇ ਕੋਈ ਬੱਚੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਪਤਨੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਇੱਕ ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅੱਠਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਦੀ।
 


author

Inder Prajapati

Content Editor

Related News