Space ''ਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕੋਈ ਹਸਪਤਾਲ! ਜਾਣੋ ਸਿਹਤ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ''ਤੇ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ- ਪੁਲਾੜ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਨੁੱਖ ਹੁਣ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉੱਥੇ ਗੁਰੂਤਾ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਪੂਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਨਾਲ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਧਰਤੀ ਵਾਂਗ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਇਹ ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਪੁਲਾੜ 'ਚ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਕੀ ਨਾਸਾ ਉਸ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਉੱਥੋਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ ਉਸਦਾ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ਆਓ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਨਾਸਾ ਦੀ ਰੈਸਕਿਊ ਟੀਮ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਸਖ਼ਤ ਸਿਖਲਾਈ

ਪੁਲਾੜ ਕੋਈ ਪਿਕਨਿਕ ਸਪਾਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ ਮਨੁੱਖ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਰੋਬੋਟ ਨਹੀਂ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਕਈ ਵਾਰ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਗ੍ਰੈਵਿਟੀ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਦੇ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਸਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਚਾਨਕ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਉਲਟੀਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ, ਸੱਟ ਜਾਂ ਐਪੈਂਡਿਸਾਈਟਿਸ ਵਰਗੀ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉੱਥੇ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇੰਨੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੀ ਹੈ।

ਪੁਲਾੜ 'ਚ ਦਵਾਈ ਕਿਵੇਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਪੁਲਾੜ 'ਚ ਇਕ ਮਿੰਨੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਰਗਾ ਸੈੱਟਅੱਪ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਪੱਟੀਆਂ, ਟੀਕੇ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਸ਼ੂਗਰ ਮਾਨੀਟਰ ਮਸ਼ੀਨਾਂ, ਅਲਟਰਾਸਾਊਂਡ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਕਿੱਟ ਵਰਗੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਔਜ਼ਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਂਝ ਹਰੇਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 40 ਘੰਟੇ ਦੀ ਡਾਕਟਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਟੀਕੇ ਲਗਾਉਣੇ ਜਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਇਕ ਜਾਂ ਦੋ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਡੀਕਲ ਅਫਸਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। 

ਡਾਕਟਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿਚ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਮੈਡੀਕਲ ਟੀਮ ਨਾਲ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸ ਰਾਹੀਂ ਸੰਪਰਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। NASA ਦੀ "Space Medicine Team" ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਜੇ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿਚ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਭੇਜਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਵੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਇਕ ਜਾਂ ਦੋ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ (ISS) 'ਤੇ ਡੌਕ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਈਫਬੋਟਾਂ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਬੀਮਾਰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਕਰਕੇ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰਾ ਸਿਸਟਮ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਨਾਲ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।