Fact Check : PM ਮੋਦੀ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵਿੰਨ੍ਹਦੇ ਹੋਏ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਐਡੀਟੇਡ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ

Fact Check : ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼
ਕਾਂਗਰਸ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਬੇਹੱਦ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲੇ ਦੀ ਗੈਸ ਨਾਲ ਪਕੌੜੇ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸੁਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਇਰਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਿਹਾ ਹੋਵੇ।
ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਪੀਐੱਮ ਮੋਦੀ 'ਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਸਨ। ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਪੀਐੱਮ ਮੋਦੀ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵਿੰਨ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕਰਕੇ ਵਾਇਰਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਵਾਇਰਲ
ਫੇਸਬੁੱਕ ਯੂਜ਼ਰ ਬਿਰੇਂਦਰ ਮਨੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਪੋਸਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਉੱਪਰ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਨਾਲੇ ਤੋਂ ਗੈਸ ਬਣਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ 1200 ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਿਲੰਡਰ ਕਿਉਂ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ।
ਵੀਡੀਓ 'ਚ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਇਹ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਸੁਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਲੇ 'ਚ ਪਾਈਪ ਪਾਓ। ਨਾਲ 'ਚ ਗੈਸ ਹੈ। ਗੈਸ ਪਾਈਪ ਵਿੱਚ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਸ ਪਾਈਪ ਨਾਲ ਗੈਸ ਨੂੰ ਜਲਾਓ ਅਤੇ ਪਕੌੜੇ ਬਣਾਓ। ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਵਾਲੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਵਾਹ ਵਾਹ ਕਯਾ ਗੱਲ ਬੋਲੀ? ਮਜ਼ਾ ਆ ਗਿਆ।
ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ ਦੇ ਕੰਟੈਂਟ ਨੂੰ ਇਥੇ ਫੈਕਟ ਚੈਕਿੰਗ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਹੂ-ਬ-ਹੂ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਈ ਯੂਜ਼ਰਸ ਇਸ ਨੂੰ ਸੱਚ ਮੰਨ ਕੇ ਵਾਇਰਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੋਸਟ ਦਾ ਆਰਕਾਈਵ ਵਰਜਨ ਇਥੇ ਦੇਖੋ ਸੰਸਕਰਣ ਇੱਥੇ ਦੇਖੋ।
ਪੜਤਾਲ
ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਦੇ ਕੀਫ੍ਰੇਮ ਕੱਢੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੀਫ੍ਰੇਮਸ ਨੂੰ ਗੂਗਲ ਲੈਂਸ ਟੂਲ 'ਤੇ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ। ਸਾਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ ਤੱਕ ਨਾਂ ਦੇ ਇਕ ਨਾਮ ਦੇ ਇਕ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਭਾਸ਼ਣ ਮਿਲਿਆ। 18 ਮਈ 2024 ਨੂੰ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਰੈਲੀ ਦਾ ਨਿਕਲਿਆ। ਦਰਅਸਲ, ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰੈਲੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਰੈਲੀ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵਿੰਨ੍ਹਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੀ.ਐੱਮ ਮੋਦੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਭਰਾਵੋ ਅਤੇ ਭੈਣੋ। ਨਾਲੇ ਵਿੱਚ ਪਾਈਪ ਪਾਓ। ਨਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗੈਸ ਹੈ। ਗੈਸ ਪਾਈਪ ਵਿੱਚ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਸ ਪਾਈਪ ਨਾਲ ਗੈਸ ਨੂੰ ਜਲਾਓ ਅਤੇ ਪਕੌੜੇ ਬਣਾਓ। ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਵਾਲੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਵਾਹ-ਵਾਹ ਕਯਾ ਗੱਲ ਬੋਲੀ? ਮਜ਼ਾ ਆ ਗਿਆ।

ਇਸ ਭਾਸ਼ਣ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਨਾਲ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਐਡਿਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਪੀਐੱਮ ਮੋਦੀ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸੀ।
ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹੋਏ  ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਟੀਮ ਦੇ ਗਿਰੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਨਾਲੇ ਵਾਲੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਗੱਲ ਕਹੀ ਸੀ। ਐਡਿਟ ਕੀਤੀ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਕਰਕੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਖਿਲਾਫ ਝੂਠ ਫੈਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਰਚ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਨੂੰ ਪੀਐੱਮ ਮੋਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਮਿਲਿਆ। ਬੀਬੀਸੀ ਨਿਊਜ਼ ਹਿੰਦੀ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ 13 ਅਗਸਤ 2018 ਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੰਜ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਪੀ.ਐੱਮ. ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਇਹ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਸੁਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਚਾਹ ਵਾਲਾ ਨਾਲੀ ਵਿੱਚੋਂ ਗੈਸ ਕੱਢ ਕੇ ਚਾਹ ਬਣਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਪੀ.ਐੱਮ. ਮੋਦੀ ਦੀ ਪੂਰੀ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜਾਂਚ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਯੂਜਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਰੇਂਦਰ ਮਨੀ ਨਾਂ ਦਾ ਇਹ ਯੂਜ਼ਰ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ 4.9 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਫਾਲੋ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਿੱਟਾ: ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਐਡਿਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਸਲ ਵੀਡੀਓ 'ਚ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਪੀ.ਐੱਮ. ਮੋਦੀ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵਿੰਨ੍ਹਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਕ ਪੁਰਾਣੇ ਬਿਆਨ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਇਆ ਸੀ। ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਤੋਂ ਪੀ.ਐੱਮ. ਮੋਦੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ vishvas news ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ)