1947 ਦਾ ਮੀਰਪੁਰ ਕਤਲੇਆਮ: ਪੀ.ਓ. ਕੇ. ਭੂਤਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ— ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਪੀ. ਓ. ਕੇ.) ਦੇ ਮੀਰਪੁਰ ’ਚ 1947 ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫ਼ੌਜ ਦਾ ਸ਼ੈਤਾਨੀ ਚਿਹਰਾ ਅਤੇ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਚਰਿੱਤਰ ਦਾ ਖ਼ੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਬਾਲ ਕੇ. ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਫੌਰਗਾਟਨ ਅਟ੍ਰੋਸਿਟੀਜ਼: ਮੇਮੋਅਰਸ ਆਫ਼ ਏ ਸਰਵਾਈਵਰ ਆਫ਼ ਦਿ 1947 ਪਾਰਟੀਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ’ ’ਚ ਖ਼ੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੀਰਪੁਰ ਵਿਚ ਮੌਤ ਦਿਆਲੂ ਲੱਗਦੀ ਸੀ ਪਰ ਆਦਮੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਭ ਕੁਝ ਭੁੱਲ ਗਿਆ। ਹਰ ਰਾਤ ਮੈਂ ਸੋਚਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਆਖ਼ਰੀ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਮੌਤ ਦੇ ਆਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਾਂਗਾ।

25-27 ਨਵੰਬਰ 1947 ਤੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹੋਏ ਆਤਮਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸ਼ਹਾਦਤ ਚੁਣਨ ਵਾਲੇ 18,000 ਬਹਾਦੁਰ ਮੀਰਪੁਰੀ ’ਤੇ ਮਾਣ ਕਰਨ ਦੇ 74 ਸਾਲ ਬੀਤ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਮੀਰਪੁਰ ਵਿਚ ਮੌਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਗੀਤ ਦਾ ਆਨੰਦ ਰੋਂਦੇ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਨੇ ਲਿਆ ਸੀ। ਵੰਡ ਮਗਰੋਂ ਮੀਰਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ’ਤੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕੰਟਰੋਲ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਮੀਰਪੁਰੀ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।

ਅਕਤੂਬਰ 1947 ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਉਰਦੂ ’ਚ ਲਿਖੇ ਪਰਚੇ ਦਾ ਇਕ ਥੈਲਾ ਮੀਰਪੁਰ ਭੇਜਿਆ, ਜਿਸ ’ਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਨਾਗਰਿਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਮੀਰਪੁਰ ’ਚ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣਗੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਰਜਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਅੱਗੇ ਵੱਧਣ ’ਤੇ ਆਖ਼ਰੀ ਗੋਲੀ ਤੱਕ ਲੜਨ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਂਦੀ। 26 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇਸ ਕੌੜੇ ਸੱਚ ਦਾ ਗਲ਼ ਘੁੱਟਣ ਪਿਆ ਕਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਪਠਾਣ ਭਾੜੇ ਦੇ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਨਾਲ ਇਕ ਗੁਪਤ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ‘ਜ਼ੇਨ ਅਤੇ ਜ਼ਾਰ ਸਮਝੌਤਾ’ ਜਿਸ ’ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮੀਰਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ’ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ ਪਠਾਣਾਂ ਦੇ, ਜਦਕਿ ਜ਼ਮੀਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਹੋਵੇਗੀ। 

ਫਿਰ ਧੋਖੇ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਦਤ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਮੀਰਪੁਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਤੋਂ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਸਫਾਇਆ ਹੋਇਆ। ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਪੁਲਸ ਅਤੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਸਲੇ ਦੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਸਪਲਾਈ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 6,10, ਅਤੇ 22 ਨਵੰਬਰ 1947 ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਹਾਰ ਮੰਨਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮਰਨਗੇ। ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ’ਚ ਤਕਨੀਕੀ ਖਰਾਬੀ ਕਾਰਨ ਮੀਰਪੁਰ ’ਚ ਪੁਲਸ ਕੈਂਪ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਾਲੇ ਸਿਆਸੀ ਮਤਭੇਦ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਮੀਰਪੁਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਚਾਅ ਸਕੀ।