ਆਖਰ ਭਾਰਤ, ਚੀਨ ਹੀ ਕਿਉਂ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਆਈਫੋਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਕਿਉ ਨਹੀਂ ਜਾਣੋ ਵਜ੍ਹਾ
Sunday, May 25, 2025 - 09:30 PM (IST)

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ: ਐਪਲ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਆਈਫੋਨ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ। "ਡਿਜ਼ਾਈਨਡ ਇਨ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ" ਟੈਗ ਇਸਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਬੰਧ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਸਲ ਨਿਰਮਾਣ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਐਪਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਖ਼ਤ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਆਈਫੋਨ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਣਾਏ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਐਪਲ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਆਈਫੋਨ 'ਤੇ 25% ਤੱਕ ਦਾ ਵਾਧੂ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਟਰੰਪ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਐਪਲ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਐਪਲ ਖੁਦ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਆਪਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦ ਯਾਨੀ ਆਈਫੋਨ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਂਦੀ?
ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਇੰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਐਪਲ ਦੇ ਸੀਈਓ ਟਿਮ ਕੁੱਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਆਈਫੋਨ ਵਰਗੇ ਉੱਚ-ਤਕਨੀਕੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗਾ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ।
ਮਹਿੰਗੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ: ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਚੀਨ ਜਾਂ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।
ਸਖ਼ਤ ਕਿਰਤ ਕਾਨੂੰਨ: ਕੰਮ ਦੇ ਘੰਟਿਆਂ, ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਨਿਯਮ ਸਖ਼ਤ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਘਾਟ: ਅਮਰੀਕਾ ਕੋਲ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਦਾ ਉਹ ਪੱਧਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਚੀਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਹੈ।
ਮਹਿੰਗਾ ਉਤਪਾਦਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ: ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਇਕਾਈਆਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗਾ ਮਾਮਲਾ ਹੈ।
ਕਾਊਂਟਰਪੁਆਇੰਟ ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਤਰੁਣ ਪਾਠਕ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਆਈਫੋਨ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ $100 ਤੋਂ $200 ਤੱਕ ਵੱਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਿਕਰੀ 'ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਵੇਗਾ।
ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਐਪਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਸੰਦ ਕਿਉਂ ਹਨ?
1. ਚੀਨ: ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਹੁਨਰਮੰਦ ਕਾਮਿਆਂ ਦਾ ਗੜ੍ਹ
ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਫੌਕਸਕੌਨ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਐਪਲ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਿਰਮਾਣ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਉੱਥੇ:
ਉੱਚ-ਤਕਨੀਕੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਟਾਫ਼ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਹੈ।
ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਸਿਸਟਮ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਹੈ।
2. ਭਾਰਤ: ਉੱਭਰਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੇਂਦਰ
ਐਪਲ ਨੇ ਚੀਨ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਵੱਲ ਰੁਖ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ:
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ PLI (ਉਤਪਾਦਨ-ਲਿੰਕਡ ਇਨਸੈਂਟਿਵ) ਯੋਜਨਾ ਨੇ ਐਪਲ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ
ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ ਮੁਹਿੰਮ ਨੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ
ਟਾਟਾ, ਪੈਗਾਟ੍ਰੋਨ ਅਤੇ ਫੌਕਸਕੌਨ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਈਫੋਨ ਅਸੈਂਬਲੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਰਗੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਆਈਫੋਨ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਆਈਫੋਨ ਹੁਣ ਅਮਰੀਕਾ ਵੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ
ਐਪਲ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਸਥਾਨਕ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਤੱਕ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਆਈਫੋਨ 'ਤੇ ਨਵਾਂ ਟੈਕਸ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਐਪਲ ਨੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਆਈਫੋਨ ਨਾਲ ਭਰੇ 5 ਕਾਰਗੋ ਜਹਾਜ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਭੇਜੇ ਸਨ। ਟਿਮ ਕੁੱਕ ਨੇ ਖੁਦ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2027 ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਆਈਫੋਨ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵੇਚੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਦਲਾਅ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਨਿਰਮਾਣ ਕੇਂਦਰ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।