ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਨਵੀਨ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੇ ਬਦਲੀ ਦੁਨੀਆ

ਇਸ ਵਰ੍ਹੇ ਗੂਗਲ ਮੈਪ ਨੇ ਦੋ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਅਤੇ ਸਾਈਕਲ ਦਾ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਉਣ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਿੱਤੀ। ਗੂਗਲ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਮੈਪ ਵਿਚ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ ਨਵੀਂ 'ਸ਼ੇਅਰ ਟ੍ਰਿਪਸ' ਸਹੂਲਤ ਦਾ ਲੋਕ ਕਾਫੀ ਲਾਭ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਤਹਿਤ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸਫਰ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀ ਅਸਲ ਮੌਜੂਦਾ (ਲਾਈਵ) ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵਟਸਐਪ, ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਮੈਸੇਂਜਰ ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਖ਼ਬਰਾਂ ਸੁਣਨ ਲਈ ਗੂਗਲ ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਰਾਹੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ 'ਆਨ ਡਿਮਾਂਡ ਆਡੀਓ' ਬਿਹਤਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਭਾਵੇਂ ਵਟਸਐਪ ਨੇ ਪੋਸਟਾਂ ਨੂੰ ਫਾਰਵਰਡ ਕਰਨ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪੰਜ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਪਰ ਸਟਿੱਕਰ ਭੇਜਣ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਾ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਨੇ ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਲਿਆ। ਐਪਲ ਫੋਨਾਂ ਲਈ ਵਟਸਐਪ ਨੇ ਸਮੂਹਿਕ ਕਾਲ ਬਟਨ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅੱਖਾਂ ਤੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਉਮਰ ਲੰਬੀ ਕਰਨ ਲਈ ਵਟਸਐਪ ਜਲਦੀ 'ਡਾਰਕ ਮੋਡ' ਵਿਕਲਪ ਦਾ ਤੋਹਫਾ ਦੇਵੇਗੀ। ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦੇਣ ਲਈ ਚੀਨ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ 272 ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਛੱਡੇਗਾ। ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ ਇਕ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ ਛੱਡਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ 2026 ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਆਸ ਹੈ। ਮੁਲਕ ਵਿਚ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਰਫਤਾਰ 16 ਜੀਬੀਪੀਐਸ ਤੱਕ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਸਰੋ ਨੇ ਜੀਐਸਏਟੀ-11 ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਐਪਲ ਆਪਣੇ ਆਈ-ਫੋਨ ਨੂੰ 5-ਜੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ 2020 ਤਕ ਸਫਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ।

ਐਪਲ ਨੇ ਨੀਂਦ ਦਾ ਖਾਕਾ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲੇ (ਪੈਟਰਨ ਟਰੈਕ ਕਰਨ ਵਾਲੇ) ਇੱਕ ਕੁਸ਼ਲ (ਸਮਾਰਟ) ਕੰਬਲ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਬਲ 54 ਸੈਂਸਰਾਂ ਅਤੇ ਅਹਿਮ ਕੈਮਰਿਆਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਨੀਂਦ ਦੌਰਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੇਗਾ ਤੇ ਸਿਹਤ ਸਬੰਧੀ ਦਿੱਕਤਾਂ ਦੀ ਅਗਾਊਂ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦੇਵੇਗਾ। ਹਿੰਸਾ ਭੜਕਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸਮੱਗਰੀ ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਗੂਗਲ, ਵਟਸਐਪ, ਫੇਸਬੁੱਕ ਆਦਿ ਨੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ (ਏਆਈ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਇਸ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਵਿਚ ਅਗਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਹੋਰ ਨਿਖਾਰ ਆਵੇਗਾ। ਫੇਸਬੁਕ ਸਾਈਟ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਖ਼ੁਦ ਹਿੰਸਾ ਭੜਕਾਉਣ, ਸਨਸਨੀ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੋਸਟਾਂ ਦੇ ਚੋਣਵੇਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਲਾਕ ਕਰਕੇ ਟਾਈਮ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਹਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਨੇ ਐਮਾਜ਼ੋਨ ਅਲੈਕਸਾ ਦੀ ਤਰਜ਼ ਤੇ 18 ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਯੰਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬੋਲ ਕੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਗੀਤ-ਸੰਗੀਤ ਸੁਣਾਉਣ, ਖ਼ਬਰਾਂ ਬੋਲਣ, ਮੌਸਮ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਤਾਜ਼ਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਵੇਗਾ। ਅਗਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਦੀ ਆਮਦ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਡਰੋਨ (ਉੱਡਣ ਵਾਲੇ ਜੰਤਰ) ਦੀ ਉਡਾਰੀ ਨੂੰ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਡਰੋਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਡੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿਚ ਨਕਲੀ/ਦਾਨ ਕੀਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅੰਗਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।ਇਸ ਵਰ੍ਹੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਨੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਖ਼ੂਬ ਸੁਰਖ਼ੀਆਂ ਬਟੋਰੀਆਂ। ਉਬੇਰ ਅਤੇ ਗੂਗਲ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਵੇਮੋ ਨੇ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਵੀ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਗਾਮੀ ਇਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਨਿੱਜੀ ਕਾਰਾਂ ਰੱਖਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਕਾਫੀ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗਾ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਇਹ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਨਾਂ ਡਰਾਈਵਰ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਤੇ ਹੀ ਸਫਰ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਨਗੇ। ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਲੈਸ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਦੀ ਨਵੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਨੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਹੀਣ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਵਿਚ 'ਸਕਰੀਨ ਰੀਡਰ' ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਫੋਟੋ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨੂੰ       ਸੁਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਵਰ੍ਹੇ ਗੂਗਲ ਸਰਚ ਉੱਤੇ ਚੰਗੇ/ਸੱਭਿਅਕ ਕੀ-ਵਰਡਾਂ 'ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੱਭਣ ਦਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਰੁਝਾਨ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਾਲ 'ਚੰਗੇ ਨਾਗਰਿਕ', 'ਚੰਗੇ ਸਰੋਤੇ', 'ਚੰਗੇ ਗਾਇਕ' ਬਣਨ ਦੇ ਨੁਕਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦੀ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਗਿਣਤੀ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਕਲਾਊਡ ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਨਾਲ ਲੋਕਲ ਸਟੋਰੇਜ (ਹਾਰਡ ਡਿਸਕ ਜਾਂ ਮੈਮਰੀ ਕਾਰਡ) ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ। ਹੁਣ ਕਲਾਊਡ 'ਤੇ ਸਾਂਭੇ ਡਾਟਾ ਜ਼ਖੀਰੇ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੋਨੇ ਤੇ ਬੇਰੋਕ ਪਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਬਹੁਕੌਮੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕੋਲ ਹਰੇਕ ਪਲ ਵੱਡੀ ਤਾਦਾਦ ਵਿਚ ਡਾਟਾ ਇਕੱਤਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਕੇ ਭਲਾਈ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਕ ਵੱਡੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਡਾਟੇ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ 'ਬਿਗ ਡਾਟਾ' ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੋਰ ਵਧੇਗੀ। ਘਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ, ਪਾਣੀ ਵਾਲੀ ਟੈਂਕੀ, ਏਸੀ, ਹੀਟਰ, ਖੇਤ ਦੀ ਬੰਬੀ ਨੂੰ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ 'ਤੇ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਪੋਟੇ ਫੇਰਦਿਆਂ ਨਿਯੰਤਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ 'ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਆਫ਼ ਥਿੰਗਸ' (ਆਈਓਟੀ) ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਗਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਸਾਡੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੇ ਯੰਤਰ ਸਿੱਧਾ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਣਗੇ। ਇਕ ਅਨੁਮਾਨ ਤਹਿਤ 2020 ਤੱਕ 30 ਅਰਬ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੰਤਰ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਣਗੇ । ਜਨਤਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਈਜਾਦ ਕਰਨਾ, ਸੜਕੀ ਹਾਦਸਿਆਂ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਤੇ ਨਕੇਲ ਪਾਉਣਾ, ਅਮੀਰੀ-ਗਰੀਬੀ ਵਿਚਾਲੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਕੇ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਿਆਉਣਾ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਘਟਾਉਣਾ ਇਕ ਵੱਡੀ ਚੁਨੌਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਹੀ ਦੱਸੇਗਾ ਕਿ ਨਵੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਕਿੱਥੋਂ ਤਕ ਸੱਚ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਡਾ. ਸੀ.ਪੀ.ਕੰਬੋਜ
ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ