ਕੀ ਚਾਹ ਪੀਣਾ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹੈ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ, ਕਦੋਂ ਕੀ ਹੈ ਪੀਣ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾਂ

ਹੈਲਥ ਡੈਸਕ -  ਚਾਹ ਪੀਣਾ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ’ਚ ਇਕ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਆਦਤ ਹੈ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਸਵੇਰੇ ਦੇ ਵੇਲੇ ਜਾਂ ਥਕਾਵਟ ਦੌਰਾਨ ਇਸਦਾ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚਾਹ ਦੇ ਸਿਹਤ ’ਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਸਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਕੁਝ ਲਾਭ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੁਸਤੀ, ਤਾਜ਼ਗੀ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ। 

ਚਾਹ ਪੀਣ ਦੇ ਫਾਈਦੇ :-

 ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਦਾ ਸਰੋਤ : ਕਾਲੀ-ਹਰੀ ਇਲਾਇਚੀ ਅਤੇ ਲੌਂਗ ਚਾਹ ’ਚ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਰੀਰ ’ਚ ਫਰੀ ਰੈਡਿਕਲਜ਼ ਨੂੰ ਕੰਟ੍ਰੋਲ ਕਰਨ ’ਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੁਢਾਪੇ ਦੇ ਅਸਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ।

 ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ : ਕਈ ਅਧਿਐਨ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚਾਹ ਪੀਣ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਖ਼ੂਨ ਦਾ ਦਬਾਅ ਘਟਾਉਣ, ਕੋਲੈਸਟਰੌਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ’ਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਮਾਨਸਿਕ ਚੁਸਤੀ : ਚਾਹ ’ਚ ਮੌਜੂਦ ਕੈਫੀਨ ਚੁਸਤੀ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਨਸਿਕ ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦਾ ਹੈ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਥੱਕੇ ਹੋਏ ਹੋ ਜਾਂ ਨੀਂਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ।

ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਲਈ ਲਾਭਕਾਰੀ : ਕੁਝ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਚਾਹ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਦਰਕ ਦੀ ਚਾਹ ਜਾਂ ਪੈਪਰਮਿੰਟ ਚਾਹ, ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ’ਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਕੇ ਗੈਸ ਜਾਂ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਜਿਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ 'ਤੇ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਭਾਰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ’ਚ ਮਦਦ : ਗ੍ਰੀਨ ਟੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ’ਚ ਸਹਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ’ਚ ਕੈਟੇਚਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਚਰਬੀ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ’ਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਮਜ਼ਬੂਤ : ਕੁਝ ਚਾਹਆਂ ’ਚ ਕੁਦਰਤੀ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਫਲੂ ਜਾਂ ਠੰਡ ਜਿਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ’ਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦੌਰਾਨ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ : ਗ੍ਰੀਨ ਟੀ ਜਾਂ ਕਈ ਹੋਰ ਜੜੀਬੂਟੀ ਵਾਲੀ ਚਾਹ ਥਕਾਵਟ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ’ਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਮੂਡ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ’ਚ ਮਦਦਗਾਰ :- 

ਵਧੇਰੇ ਕੈਫੀਨ ਦਾ ਸੇਵਨ : - ਚਾਹ ’ਚ ਕੈਫੀਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ’ਚ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਜਾਏ ਤਾਂ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਬੇਚੈਨੀ, ਚਿੰਤਾ, ਨੀਂਦ ’ਚ ਰੁਕਾਵਟ, ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਤੇਜ਼ ਹੋਣਾ ਆਦਿ ਇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ।

ਹੱਡੀਆਂ ਲਈ ਖਤਰਾ : ਚਾਹ ’ਚ ਆਕਸਲੇਟਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੀਣ ਨਾਲ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ’ਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਜਾਂ ਅਸਥਮਾ (Osteoporosis) ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਆਇਰਨ ਦੀ ਘਾਟ : ਚਾਹ ’ਚ ਟੈਨਿਨਸ (tannins) ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਰੀਰ ’ਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ, ਜੋ ਲੋਕ ਖਾਨ-ਪਾਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਆਇਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਖੂਨ ਦੀ ਘਾਟ (ਅਨੀਮੀਆ) ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਐਸਿਡਿਟੀ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ : ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੈਫੀਨ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਪੇਟ ਦੀ ਐਸਿਡਿਟੀ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖਾਲੀ ਪੇਟ ਚਾਹ ਪੀਣ ਨਾਲ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਮਲ (acidity) ਜਾਂ ਪੇਟ ’ਚ ਦਰਦ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਕਾਲੀ ਚਾਹ ਲਈ ਸੱਚ ਹੈ।

ਦੰਦਾਂ ’ਤੇ ਪਲੇਕ ਅਤੇ ਦਾਗ : ਚਾਹ ’ਚ ਟੈਨਿਨ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਦੰਦਾਂ ’ਤੇ ਪਲੇਕ ਅਤੇ ਪੀਲੇ ਦਾਗ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਚਾਹ ਬੜੀ ਮਾਤਰਾ ’ਚ ਪੀਤੀ ਜਾਏ, ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਰੰਗ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਆਦਤ ਲੱਗਣਾ : ਕੈਫੀਨ ਇਕ ਨਸ਼ੀਲਾ ਤੱਤ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਚਾਹ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪੀਤੀ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਇਸਦੀ ਆਦਤ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕੈਫੀਨ ਛੱਡਣ 'ਤੇ ਸਿਰਦਰਦ, ਥਕਾਵਟ, ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਬੇਚੈਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਨੀਂਦ ’ਚ ਔਖ : ਜੇ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਾਹ ਪੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਨੀਂਦ ’ਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੈਫੀਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਹਤ ਲਈ ਮਾੜਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਛਾਤੀ 'ਚ ਜਲਣ ਅਤੇ ਅਲਸਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ : ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚਾਹ ਪੀਣ ਨਾਲ ਛਾਤੀ 'ਚ ਜਲਣ ਜਾਂ ਅਲਸਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇਕਰ ਉਹ ਖਾਲੀ ਪੇਟ ਚਾਹ ਪੀਂਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਲਈ ਚਾਹ ਪੀਣ ਨਾਲ ਕਈ ਫਾਇਦੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ’ਚ ਪੀਣ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸੰਤੁਲਿਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਚੰਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।