ਭਾਰਤ ਲਈ ਖਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ : 15 ਸਾਲਾਂ ''ਚ ਬੁੱਢੀ ਹੋਣ ਲੱਗੇਗੀ ਆਬਾਦੀ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ— ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ 'ਚ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ । ਇਸ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤ ਬਹੁਤ ਜਲਦ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜਵਾਨ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ ਪਰ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 15 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਖਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਵੱਜਣ ਵਾਲੀ ਹੈ । ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰੀ ਹੈ ।
ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਘੱਟ ਹੋਣ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰ ਹਨ । ਇਸ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 15 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨੇ ਹੋਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜਵਾਨੀ 'ਚ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹੋਣਗੇ । ਯਾਨੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਵਾਨ ਆਬਾਦੀ 15 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਬੁੱਢੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ 'ਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਾਧਨਾ ਦਾ ਭਰਪੂਰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ।
ਪੀ. ਡਬਲਯੂ. ਸੀ. (ਪ੍ਰਾਈਸ ਵਾਟਰਹਾਊਸ ਕੂਪਰ) ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕੇ ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਲਈ ਸੰਕਟ ਦੀ ਹਾਲਤ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਡਾਟਾ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤੀ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਉਮਰ 27.6 ਸਾਲ ਹੈ । ਕੁਲ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕ 25 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਹਨ ।
ਪੀ. ਡਬਲਯੂ. ਸੀ. ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਗਲੇ 15 ਸਾਲ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਹੋਰ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਜਾਵੇਗੀ ਪਰ ਸਾਲ 2034 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤੀ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ ਵੱਧਦੀ ਜਾਵੇਗੀ । ਇਸ ਰਿਸਰਚ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਇਸ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਇਕ ਹੀ ਹੱਲ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਹ ਕਿ ਨੌਕਰੀ-ਪੇਸ਼ਾ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਠੀਕ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ।
ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ : ਕਾਂਤ
ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਬਾਅਦ ਨੀਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਸੀ . ਈ . ਓ . ਅਮਿਤਾਭ ਕਾਂਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਚੁਣੌਤੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੁਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜਵਾਨ ਰਾਜ ਹੈ । ਕਾਂਤ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਪਾਰੰਪਰਕ ਜਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ , ਡੇਇਰੀ , ਰੂਰਲ ਏਟਰਪ੍ਰੰਨੋਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਅਨੌਪਚਾਰਿਕ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੌਕੇ ਤਲਾਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਪੀ . ਡਬਲਿਊ . ਸੀ . ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਪੰਜ ਸੂਤਰੀਏ ਪ੍ਰਸਤਾਵ
ਇੱਕ ਆਂਕੜੇ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਲ 2027 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 10 ਕਰੋੜ ਨਵੀਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ । ਇਸ ਵਿੱਚ 80 ਫ਼ੀਸਦੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ਕੇਵਲ 10 ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਹੀ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਨਾਗਰਿਕ' ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਗਰਿਕ , ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਵੇਟ ਇਕਾਇਯਾਂ ਕਿਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਆ ਕੇ ਨਵੀਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਮੌਕੇ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵਿੱਚ ਪੀ . ਡਬਲਿਊ . ਸੀ . ਨੇ ਪੰਜ ਸੂਤਰੀਏ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਨਾਗਰਿਕ ਪਲਾਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਰਕਾਰ , ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਵੇਟ ਇਕਾਈਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।