ਕੀ ਨੋਟਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੈ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਲਾਗ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ? ਜਾਣੋ RBI ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ — ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਡਰ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਫੈਲਣ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਮੁਦਰਾ ਨੋਟਾਂ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵੀ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ. ਨੇ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ 'ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਬੈਕਟਰੀਆ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਇੱਕ ਹੱਥ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕਰੰਸੀ ਨੋਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਫੈਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਨਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਟ੍ਰੇਡਰਸ (ਸੀ.ਏ.ਟੀ.) ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਇਸਦਾ ਜਵਾਬ ਮੰਗਿਆ ਸੀ। ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਿਆਂ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਇਸਦਾ ਅਪ੍ਰਤੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਮੇਲ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਵਪਾਰੀ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਲਿਖਿਆ ਸੀ

9 ਮਾਰਚ, 2020 ਨੂੰ ਸੀ.ਏ.ਟੀ. ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਲਿਖਿਆ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਕੀ ਕਰੰਸੀ ਨੋਟ ਬੈਕਟਰੀਆ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਵਾਹਕ ਹਨ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ, ਜਿਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ. ਨੇ 3 ਅਕਤੂਬਰ, 2020 ਨੂੰ ਇਕ ਮੇਲ ਜ਼ਰੀਏ ਕੈਟ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਜਵਾਬ ਭੇਜ ਕੇ ਇਸ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।

ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਸੀ.ਏ.ਟੀ. ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਇਹ ਜਵਾਬ 

ਕੈਟ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਆਪਣੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਕੋਰੋਨਾ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਦੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋਕ ਮੋਬਾਈਲ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਇੰਟਰਨੈਟ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਜਾਂ ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡਾਂ ਵਰਗੇ ਆੱਨਲਾਈਨ ਚੈਨਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਜਾਂ ਏ.ਟੀ.ਐੱਮਜ਼ ਤੋਂ ਨਕਦੀ ਕਢਵਾਉਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ. ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੋਵਿਡ-19 'ਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਰੇਲ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ: ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ 'ਤੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਮਿਲ ਸਕੇਗਾ ਗਰਮਾਗਰਮ ਭੋਜਨ

ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਇਹ ਜਵਾਬ

ਕੈਟ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬੀ.ਸੀ. ਭਾਰਤੀਆ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਪ੍ਰਵੀਨ ਖੰਡੇਲਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਵਿਡ -19 ਵਰਗੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਬੈਕਟਰੀਆ ਜਾਂ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਕਰੰਸੀ ਨੋਟ ਜ਼ਰੀਏ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਖਤਰੇ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਕੈਟ, ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਬੰਧਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਿਰੰਤਰ ਸਪੱਸ਼ਟੀਕਰਨ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਮੁੱਢਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦਾ ਜਵਾਬ ਇਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ. ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲੇ ਕਿ ਕਰੰਸੀ ਨੋਟਾਂ ਜ਼ਰੀਏ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਅਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ. ਨੇ ਕਰੰਸੀ ਅਦਾਇਗੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ. ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ

ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ. ਦੀ 29 ਅਗਸਤ, 2019 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਾਲਾਨਾ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ' ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚਲੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਦੀ ਕੀਮਤ ਅਤੇ ਮਾਤਰਾ 17.0% ਅਤੇ 6.2% ਵਧ ਕੇ ਸਾਲ 2018 ਅਤੇ 2019 ਵਿਚ 21,109 ਬਿਲਿਅਨ ਅਤੇ 108,759 ਮਿਲੀਅਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਮੁੱਲ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ 500 ਰੁਪਏ ਅਤੇ 2000 ਦੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ, ਜੋ ਕਿ ਮਾਰਚ 2018 ਵਿਚ ਬੈਂਕ ਨੋਟਾਂ ਦੇ ਕੁੱਲ ਮੁੱਲ ਦਾ 80.2% ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਰਚ 2019 ਵਿਚ ਵਧ ਕੇ 82.2% ਹੋ ਗਈ। 1 ਜੁਲਾਈ 2018 ਤੋਂ 30 ਜੂਨ, 2019 ਦੌਰਾਨ ਕਰੰਸੀ ਪ੍ਰਿੰਟਿਗ ਉੱਤੇ ਕੁਲ ਖਰਚਾ 48.11 ਬਿਲੀਅਨ ਰਿਹਾ ਜੋ ਸਾਲ 2017-18 ਵਿਚ 49.12 ਬਿਲਿਅਨ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ 'ਰੇਲ ਰੋਕੋ' ਅੰਦੋਲਨ ਜਾਰੀ, ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਰੱਦ ਹੋਈਆਂ ਇਹ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ

ਸਰਕਾਰ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਚੁੱਕੇ ਇਹ ਕਦਮ 

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਧ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕਰੰਸੀ ਨੋਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਫੈਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੀਏਟੀ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡਿਜੀਟਲ ਅਦਾਇਗੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਸਕੀਮ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਕਦ ਦੀ ਬਜਾਏ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਣ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Spicejet ਦੇ ਰਹੀ Pre-Booking Extra Baggage 'ਤੇ 25% ਦੀ ਛੋਟ, ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਰੇਟ ਅਤੇ ਸਲੈਬ

ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਨਕਦੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਹੋਰ ਕਦਮ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ 'ਤੇ ਬੈਂਕ ਚਾਰਜ ਖਤਮ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਬਸਿਡੀਆਂ ਸਿੱਧੇ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਫੀਸ ਦੀ ਰਕਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਬਸਿਡੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਬੋਝ ਨਹੀਂ ਸਹਿਣ ਦੇਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਛਾਪਣ 'ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਅਪਣਾਏ ਜਾਣਗੇ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਇਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਖ਼ਾਤਾਧਾਰਕਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇਗਾ ਧੋਖਾ, ਆਨਲਾਈਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਹੋਵੇਗਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ