Fact Check: ਕਾਂਗੋ ''ਚ ਕਿਸ਼ਤੀ ਪਲਟਣ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਵੀਡੀਓ ਹੁਣ ਮੁੰਬਈ ਦਾ ਦੱਸ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸ਼ੇਅਰ
Monday, Jan 20, 2025 - 02:52 AM (IST)
Fact Check by Aaj Tak
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਯਾਤਰੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਦੇ ਡੁੱਬਣ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਕਾਫੀ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਕਿਸ਼ਤੀ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਹੈ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ 18 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਗੇਟਵੇ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਤੋਂ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਐਲੀਫੈਂਟਾ ਆਈਲੈਂਡ ਜਾ ਰਹੀ ਇਕ ਯਾਤਰੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀ ਸਪੀਡ ਬੋਟ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ 13 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ।
ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਆਪਣਾ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿਗਣਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਖਦੇ ਹੀ ਦੇਖਦੇ ਉਹ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚੀਕਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵੀ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ 'ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, ''ਅਲੀਬਾਗ ਤੋਂ ਗੇਟ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਵੱਲ ਆਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਸ਼ਤੀ ਪਲਟ ਗਈ।'' ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਤੱਕ 1 ਲੱਖ 82 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਇਸ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਐਕਸ ਪੋਸਟ ਦਾ ਆਰਕਾਈਵਡ ਵਰਜ਼ਨ ਇੱਥੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਤਕ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਮੁੰਬਈ ਦਾ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ਕਾਂਗੋ ਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਸ਼ਤੀ ਪਲਟਣ ਨਾਲ 80 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਲਗਾਈ ਸੱਚਾਈ ?
ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਮੁੱਖ ਫਰੇਮਾਂ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਖੋਜ ਕੇ, ਸਾਨੂੰ 4 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ X ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨਸ਼ੌਟ ਮਿਲਿਆ। ਇੱਥੇ ਇਸਨੂੰ ਅਫਰੀਕਾ ਦਾ ਕਾਂਗੋ ਦੇਸ਼ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਖੋਜ ਕਰਨ 'ਤੇ, ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਅਲ ਜਜ਼ੀਰਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਮਿਲਿਆ ਜਿੱਥੇ ਇਹ 3 ਅਕਤੂਬਰ, 2024 ਨੂੰ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਘਟਨਾ ਪੂਰਬੀ ਕਾਂਗੋ ਦੀ ਕਿਵੂ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ।
ਖ਼ਬਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਵਾਪਰਿਆ ਤਾਂ ਕਿਸ਼ਤੀ ਦੱਖਣੀ ਕਿਵੂ ਸੂਬੇ ਦੇ ਮਿਨੋਵਾ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਗੋਮਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ।
ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਬਚੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦਿ ਗਾਰਡੀਅਨ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸ਼ਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 80 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜਹਾਜ਼ 'ਚ 278 ਯਾਤਰੀ ਸਵਾਰ ਸਨ। ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਕਿਸ਼ਤੀ ਅਸੰਤੁਲਿਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਡੁੱਬ ਗਈ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ 80 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ।
ਮੁੰਬਈ ਕਿਸ਼ਤੀ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਅਸਲੀ ਵੀਡੀਓ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਇੰਡੀਆ ਟੂਡੇ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਵੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਵਿੱਚ, ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਗੋਆ ਦਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਸਬੰਧਤ ਰਿਪੋਰਟ ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੇ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ ਕਿ ਕਾਂਗੋ ਦੀ ਇਕ ਝੀਲ 'ਚ ਕਿਸ਼ਤੀ ਦੇ ਪਲਟਣ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਮੁੰਬਈ ਦਾ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਉਲਝਣ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ Aajtak ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ)
