AI ਕਾਰਨ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸੋਚਣ ਸ਼ਕਤੀ! ਮਾਹਰਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ Warning
Thursday, Oct 30, 2025 - 07:04 PM (IST)
ਵੈੱਬ ਡੈਸਕ: ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (AI) ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਰਸਤਾ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁਨਰ-ਸੋਚਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ- ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ?
AI ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਲਾਸਰੂਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਠ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਸਾਈਨਮੈਂਟ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਗਰੇਡਿੰਗ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਭਾਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜਵਾਬਾਂ ਲਈ AI 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ - ਸਮਝ ਜਾਂ ਸੋਚਣ ਲਈ ਨਹੀਂ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਵੀ ਆਪਣੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਧਨਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਚਿੰਤਾ ਕਿਉਂ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ?
AI ਮਨੁੱਖੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਆਊਟਸੋਰਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਿਰੰਤਰ ਵਰਤੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬੋਧਾਤਮਕ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਇੱਕ "ਬੋਧਾਤਮਕ ਆਦਤ" ਵਾਂਗ ਹੈ - ਜੋ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਹਨ ਇਸ ਦੇ ਮਾਇਨੇ?
ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਅਸਲ ਉਦੇਸ਼ - ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚ ਦਾ ਵਿਕਾਸ - ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਵੱਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ AI ਤੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਆਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਹੈ, ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਕੂਲ ਹੁਣ AI-ਮੁਕਤ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਧੀਆਂ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਆ ਕੇ ਇਸ ਰੁਝਾਨ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਦਲੀਲ
AI, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ, ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨੀ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਇਸਦੀ ਤੁਲਨਾ ਮਾਰਿਜੁਆਨਾ ਜਾਂ ਸਾਈਕੈਡੇਲਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ - "ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ, ਪਰ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਨ ਵਾਲਾ।" ਉਹ ਅੱਗੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਸਾਡੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।"
ਅੱਗੇ ਦਾ ਰਸਤਾ
AI 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਲੇਖਕ ਮਨੁੱਖੀ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ "AI ਮਨਾਹੀ ਨੀਤੀ" ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ: "ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਹੁਣੇ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਪੈਦਾ ਕਰਾਂਗੇ ਜੋ ਆਪਣੇ ਲਈ ਸੋਚਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮਸ਼ੀਨਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗੀ।"
