Fact Check: ਬਿਹਾਰ ਪੁਲਸ ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੂ ਨੂੰ ਮਾਰੀ ਲੱਤ? ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਹੈ
Sunday, Mar 09, 2025 - 04:23 AM (IST)
Fact Check By AAJTAK
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਗਯਾ ਦੇ ਮਹਾਬੋਧੀ ਮੰਦਰ 'ਚ ਕੁਝ ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੂ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਵਰਤ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਬੋਧਗਯਾ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਮੇਟੀ (ਬੀਟੀਐੱਮਸੀ) ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ਬੋਧੀ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਮੈਂਬਰ ਬੋਧੀ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸਮੇਤ ਬਾਕੀ ਪੰਜ ਮੈਂਬਰ ਹਿੰਦੂ ਹਨ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਠੀਆਂ ਅਤੇ ਦੰਗਾਕਾਰੀ ਢਾਲਾਂ ਵਾਲੇ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਇੱਕ ਬੋਧੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਲੱਤ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਭਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਸੀਐੱਮ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਬਿਹਾਰ ਪੁਲਸ ਦਾ ਹੈ।
ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, “ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗਯਾ ਵਿੱਚ ਮਹਾਂ ਬੋਧੀ ਬੁੱਧ ਵਿਹਾਰ ਮੁਕਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਵਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੂਆਂ ਨਾਲ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਜਾ ਦਿੱਤਾ, ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਹੈ। ਸਮੁੱਚੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਬੋਧੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਅਤੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਬਿਹਾਰ ਪੁਲਸ, ਮਹਾਂ ਬੋਧੀ ਬੁੱਧ ਵਿਹਾਰ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਧੰਮ ਗੁਰੂਆਂ ਦਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਪਮਾਨ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਆਜ ਤਕ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਬਿਹਾਰ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2024 ਨੂੰ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਲਗਾਈ ਸੱਚਾਈ?
ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ 'ਚ ਇਕ ਥਾਂ 'ਤੇ 'ਨੇਪਾਲ ਖਬਰ' ਦਾ ਲੋਗੋ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਘਟਨਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਹੈ।
ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਕੀਫ੍ਰੇਮਾਂ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਖੋਜਣ ਦੁਆਰਾ ਸਾਨੂੰ 7 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2024 ਦੀ ਇੱਕ YouTube ਵੀਡੀਓ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਕਲਿੱਪ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਵਿੱਚ 'ਨੇਪਾਲ ਪੁਲਸ' ਦਾ ਹੈਸ਼ਟੈਗ ਹੈ।
ਸਾਨੂੰ ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਦੀਆਂ ਕਈ ਹੋਰ ਪੋਸਟਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਅਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਘਟਨਾ ਹਾਲ ਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਈ ਖ਼ਬਰਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਨੇਪਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਕਾਠਮੰਡੂ, ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾ ਰਾਜੇਂਦਰ ਮਹਤੋ ਦੀ ਅਗਵਾਈ 'ਚ 'ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਕਤੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ' ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਕਾਠਮੰਡੂ 'ਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ 'ਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੁਲਸ ਨਾਲ ਝੜਪ ਹੋ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਉਥੋਂ ਜਾਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਇੱਕ ਪੁਲਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਤੋਂ ਲੱਤ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ। ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੀ ਹੈ।
6 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2024 ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਝੜਪ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਸਮੇਤ ਛੇ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਪੁਲਸ ਨੇ ਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬੈਰੀਕੇਡ ਹਟਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਪੁਲਸ 'ਤੇ ਪਥਰਾਅ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਵਾਦ ਵਧ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਘਟਨਾ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 8 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2024 ਨੂੰ ਨੇਪਾਲ ਪੁਲਸ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੂ ਨਾਲ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੁਲਸ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਸਾਫ਼ ਹੈ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੀ ਘਟਨਾ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ ਦਾ ਦੱਸ ਕੇ ਭੰਬਲਭੂਸਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ AAJTAK ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ)
