ਪਾਕਿਸਤਾਨ ''ਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਖਤਰੇ ''ਚ, ਲਗਾਤਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ''ਤੇ ਹਮਲੇ

ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ (ਏ.ਐੱਨ.ਆਈ.) ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ 2014 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਗਾਤਾਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਨੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ ਕਿ 'ਸਿੱਖ' ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਤਾਜ਼ਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ 30 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਯੂਨਾਨੀ ਦਵਾਈ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਸੂਬੇ ਦੇ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਕਲੀਨਿਕ ਵਿਚ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਟੇਟ (ਦਾਇਸ਼) ਨੇ ਕਤਲ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ ਸੀ। 

ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਰਤਿਆ ਸੀ। ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਸੂਬੇ ਦੇ ਮਰਦਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਡੇਲੀ ਸਿੱਖ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਸਿੱਖ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵਕੀਲਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ 2002 ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨਾਟਕੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਘਟੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਲਿਆਣ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਕਿ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਜੀਸੀ ਕਾਲਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਹਨ, ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿੱਖ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਇਸ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਜ਼ਬਰੀ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਹੈ।ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ,"ਇਹ ਤੱਥ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਬੇਸ਼ੱਕ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵੀ ਹੈ।"

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਾਟਾਬੇਸ ਅਤੇ ਰਜਿਸਟਰੇਸ਼ਨ ਅਥਾਰਟੀ (NADRA) ਮੁਤਾਬਕ, ਸਿਰਫ 6,146 ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਐਨਜੀਓ ਸਿੱਖ ਰਿਸੋਰਸ ਐਂਡ ਸਟੱਡੀ ਸੈਂਟਰ (SRSC) ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ, ਲਗਭਗ 50,000 ਸਿੱਖ ਅਜੇ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ, ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 20,000 ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ, 2017 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਠੋਸ ਅੰਕੜੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਨ।ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਿੱਖ ਅਬਾਦੀ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਵਸੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੰਧ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਹਨ।ਸਿੱਖ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਹੋਰ ਰੂਪਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ, ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਨਿਊਜ਼ ਐਂਕਰ ਨੂੰ ਧਮਕੀ ਭਰੀਆਂ ਕਾਲਾਂ ਆਈਆਂ।

ਪੜ੍ਹੋ ਇਹ ਅਹਿਮ ਖਬਰ- ਯੂਕੇ ਨੇ ਸਿੱਖ/ਪੰਜਾਬੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਇਨਕਾਰ, ਦਿੱਤੀ ਇਹ ਦਲੀਲ

ਡੇਲੀ ਸਿੱਖ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ,"ਧਮਕੀ ਭਰੀਆਂ ਕਾਲਾਂ ਅਤੇ ਪੁਲਸ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ ਬਚੇਗਾ।"  2007 ਵਿੱਚ, ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਸੂਬੇ ਦੇ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ 'ਜਜ਼ੀਆ' ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਜੋ ਇੱਕ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਏ ਗਏ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ 'ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਟੈਕਸ ਸੀ।2009 ਵਿੱਚ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ  ਜਜ਼ੀਆ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਓਰਕਜ਼ਈ ਏਜੰਸੀ ਵਿੱਚ 11 ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਡੇਲੀ ਸਿੱਖ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ 2010 ਵਿੱਚ ਖੈਬਰ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਦਾ ਸਿਰ ਕਲਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਜਜ਼ੀਆ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ।

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਬਾਕਾਇਦਾ ਨਿੱਜੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਜਾਂ ਆਰਥਿਕ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣੀਆਂ ਹਨ।ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟਗਿਣਤੀਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਰਾਜਕੀ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਦਾ ਆਸਾਨ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਅੜੀਅਲ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਮੁੜ ਚਾਲੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਘੱਟਗਿਣਤੀਆਂ 'ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲੇ ਵੱਖਰੀ ਕਹਾਣੀ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਨੋਟ- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ ਵਿਚ ਦਿਓ।