Health Care : ਰਵਾਇਤੀ ਖੁਰਾਕ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਮੋੜ ਖੁਦ ਸਰੀਰਿਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਸਹੇੜ ਰਹੇ ਨੇ ਲੋਕ

ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ (ਹਰਮਨ) - ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਦੇ ਢੰਗ ਤਰੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਆਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਨਵੀਂ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ 'ਚ ਆਏ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਇਸ ਨਾਲ ਮਾਨਸਕ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਖੋਰਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਖੁਦ ਸਰੀਰਿਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹੇੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਸੰਤੁਲਤ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜੋ ਲੋਕ ਸੰਤੁਲਤ ਭੋਜਨ ਖਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਮੁਕਤ ਅਨਾਜ ਤੇ ਫ਼ਲ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਉਪਲਬਧ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ। ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਤੋਂ ਸੱਖਣੇ ਲੋਕ ਤਾਂ ਦਾਲਾਂ-ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਤੋਂ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਾਲਾਂ ਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਖੁਦ ਉਗਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਤੋਂ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਆਏ ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਨੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਦਾਤਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਰਵਾਇਤੀ ਖੁਰਾਕ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਹਨ ਲੋਕ
ਮਾਹਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਚਾਵਲ ਬਾਜਰਾ, ਜੌਂ, ਜਵੀ ਆਦਿ ਆਨਾਜਾਂ ਦਾ ਸਾਡੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਕਣਕ ਦਾ ਦਲੀਆ, ਸੇਵੀਆਂ, ਕੜਾਹ, ਪੰਜੀਰੀ, ਪਿੰਨੀ, ਮੱਕੀ ਦੇ ਭੁੱਜੇ ਦਾਣੇ ਅਤੇ ਫੁੱਲੀਆਂ, ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖੀਰ, ਮਰੂੰਡਾ, ਫੁੱਲੇ, ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਖਿਚੜੀ ਵਰਗੇ ਪਦਾਰਥ ਕਈ ਤਰਾਂ ਤੇ ਖੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇਤਰਾਂ ਮੂੰਗੀ, ਮੋਠ, ਮਾਹ, ਛੋਲੇ, ਮਸਰ ਰਲ਼ਾ-ਮਿਲਾਕੇ ਬਨਾਉਣ ਨਾਲ ਇਨਾਂ ਦੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕਤਾ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਰਦੀ ਦੀ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਮੂੰਗਫਲ਼ੀ, ਤਿਲ਼ ਅਤੇ ਅਲਸੀ ਦੀ ਪੰਜੀਰੀ, ਪਿੰਨੀ, ਗੱਚਕ, ਰਿਓੜੀਆਂ, ਲੱਡੂ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਸਰੀਰ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਲਾਹੇਵੰਦ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਸਰੀਰਿਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਵੱਡੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਰਵਾਇਤੀ ਪਦਾਰਥ
ਦਾਲ਼ਾਂ ਅਤੇ ਤੇਲਬੀਜ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਰੇਸ਼ੇ, ਵਿਟਾਮਿਨ, ਖਣਿਜ, ਲੋਹਾ, ਕੈਲਸ਼ਿਅਮ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਕ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਰਿਸ਼ਟ-ਪੁਸ਼ਟ ਅਤੇ ਨਿਰੋਗ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਨਾਂ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ੂਗਰ, ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ, ਗੋਡੇ/ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੇ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਦੌਰ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਕਈ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਘਿਰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਬੇਹੱਦ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੈ ਫਾਸਟ ਫੂਡ
ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਪਰੋਕਤ ਰਵਾਇਤੀ ਖੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਬਰੈਡ, ਨੂਡਲਸ, ਬਰਗਰ, ਪਿਜ਼ਾ, ਪਾਸਤਾ, ਬਿਸਕੁਟ, ਕੇਕ ਆਦਿ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਮੈਦੇ ਤੋਂ ਬਣੇ ਇਹ ਪਦਾਰਥ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮੋਟਾਪੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ ਸਗੋਂ ਇਨਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਰੋਗ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੋਲਡ ਡਰਿੰਕਸ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕੋਲਡ ਡਰਿੰਕਸ ਮੋਟਾਪਾ, ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਖ਼ਰਾਬੀ ਵਰਗੀਆਂ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਨਾਂ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿਚ ਸਰੀਰ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਖੰਡ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਤਕਰੀਬਨ 10-11 ਗ੍ਰਾਮ/100 ਮਿਲੀਲਿਟਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਨਿੰਬੂ ਪਾਣੀ, ਸ਼ਕੰਜਵੀ, ਜਲ-ਜੀਰਾ, ਕਾਂਜੀ, ਅੰਬਾਂ ਦਾ ਪੰਨਾ, ਸ਼ਰਦਾਈ, ਗੁਲਾਬ ਦਾ ਸ਼ਰਬਤ, ਫਲ਼ਾਂ ਦਾ ਰਸ ਆਦਿ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਿਆਸ ਬੁਝਾਉਂਦੇ ਹਨ ਸਗੋਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਠੰਡਾ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਈ ਤੱਤ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। 

ਕਈ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੈ ਲੱਸੀ
ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਲੋਕ ਲੱਸੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸ਼ੌਕ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਲੱਸੀ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਦਾ ਵਧੀਆ ਸੋਮਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਠੀਕ ਰਖੱਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਲੱਸੀ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰੋ-ਬਾਇਓਟਿਕ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਲਈ ਸੂਖਮ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਸਹੀ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਖੰਡ ਅਤੇ ਗੁੜ ਵਿਚਲਾ ਫ਼ਰਕ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ
ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਈ ਲੋਕ ਖੰਡ ਅਤੇ ਗੁੜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਗੁੰਮਰਾਹ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਖੰਡ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਊਰਜਾ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵਿਟਾਮਿਨ, ਖਣਿਜ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਗੁੜ ਲੋਹੇ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ, ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ, ਸਲੀਨਿਅਮ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਕ ਵਰਗੇ ਕਈ ਖਣਿਜ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਗੁੜ ਨਾਲ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਲਿਵਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗੁੜ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀ ਆਕਸੀਡੈਂਟ ਤੱਤ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਤੇ ਕੈਂਸਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਖੰਡ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਗੁੜ ਰਸਾਇਣਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੈ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਹੈ।

ਮੌਸਮੀ ਫਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੈ ਲਾਹੇਵੰਦ
ਮੌਸਮੀ ਫਲਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਕੇ ਵੀ ਲੋਕ ਕਈ ਰੋਗਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਈ ਲੋਕ ਬਾਹਰਲੇ ਸੂਬਿਆਂ ਤੋਂ ਮੰਗਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਫਲ ਖਾਣੇ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਰੇ ਪੱਤੇਦਾਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਕਿਸਰੋਂ, ਪਾਲਕ, ਮੇਥੀ, ਗੋਭੀ, ਗਾਜਰ, ਸ਼ਲਗਮ, ਮਟਰ ਆਦਿ ਵੀ ਵਿਟਾਮਿਨ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਫਲ ਅਮਰੂਦ, ਅੰਬ, ਆੜੂ, ਬੇਰ, ਨਿੰਬੂ, ਖਰਬੂਜਾ, ਤਰਬੂਜ, ਸ਼ਹਤੂਤ ਆਦਿ ਕਈ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਰ-ਦੁਰੇਡੇ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਫਲ ਸੇਬ, ਕਿਵੀ, ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਆਦਿ ਸਥਾਨਿਕ ਫਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਮਹਿੰਗੇ ਅਤੇ ਘੱਟ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਕਿਸੇ ਕੀਮਤੀ ਸੌਗਾਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸਰੋਂ ਦਾ ਤੇਲ
ਸਰੋਂ ਦੇ ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫੈਟੀ ਐਸਿਡਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਅਨੁਪਾਤ ਦਿਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਉੱਚ-ਬੱਲਡ ਪਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਹੋਣ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੇਸੀ ਘਿਓ ਅਤੇ ਮੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਨਿਗਾਹ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਹੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਵਾਲਾ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਵੀ ਇਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਵਰਦਾਨ ਹੈ ਧੁੱਪ
ਕਰੀਬ 90 ਫ਼ੀਸਦੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ- ਦੀ ਘਾਟ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਿਟਾਨਿਡ-ਡੀ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਜਿਥੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਧਿਆਨ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਚਮੜੀ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 10-15 ਮਿੰਟ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਲੈਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ 45-60 ਮਿੰਟ ਸਰੀਰਕ ਕਸਰਤ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ 6-8 ਘੰਟੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸੌਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।