ਖ਼ਤਰੇ ''ਚ ਹੈ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਜਾਨ! ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਕਰੋ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ

ਵੈੱਬ ਡੈਸਕ- ਅਕਸਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਮਾਸੂਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਰਤ ਸਿਰਫ਼ ਖੇਡ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜਾਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਧਾਰਣਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਹੀ ਨਹੀਂ।

ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਬਣਦਾ ਹੈ ਹਿੰਸਕ ਰੁਝਾਨ

ਰਿਚਰਡ ਈ. ਟ੍ਰੈਂਬਲੇ (Richard E. Tremblay) ਦੇ 2012 ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਿਸਰਚ ਪੇਪਰ “The Development of Physical Aggression” ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਸਾਲ ਤੱਕ ਸਰੀਰਕ ਹਿੰਸਾ (Physical Aggression) ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਉਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਸਕ ਰੁਝਾਨ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੇ ਕਾਬੂ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਜਾਂ ਜਵਾਨੀ 'ਚ ਖਤਰਨਾਕ ਰੂਪ ਧਾਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਛੋਟੀ ਉਮਰ 'ਚ ਵੀ ਖੂਨਖਰਾਬੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ

ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਮਾਮਲੇ ਵਿਰਲੇ ਹਨ, ਪਰ ਦੁਨੀਆ 'ਚ ਕਈ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਦਾਹਰਣ ਮਿਲੇ ਹਨ:

• ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੇ ਸੀਰੀਅਲ ਕਿਲਰ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ 7 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਪਹਿਲਾ ਕਤਲ ਕੀਤਾ।
• ਜਾਪਾਨ 'ਚ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਬੱਚੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਲਾਸਮੇਟ ਨੂੰ ਬਾਕਸ ਕਟਰ ਨਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਕਲਾਸ 'ਚ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ।
• ਇਹ ਉਦਾਹਰਣ ਸਾਬਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਿੰਸਕ ਸੁਭਾਵ ਬੱਚਿਆਂ 'ਚ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉੱਭਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।

ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਕ ਰਵੱਈਏ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ

2011 ਦੇ ਅਧਿਐਨ “Understanding Violent Behavior in Children and Adolescents” 'ਚ ਕਈ ਕਾਰਣ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਹਨ —

ਹਿੰਸਾ ਜਾਂ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣਾ – ਜਿਹੜੇ ਬੱਚੇ ਖੁਦ ਹਿੰਸਾ ਸਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਅਕਸਰ ਉਹੀ ਰਵੱਈਆ ਅੱਗੇ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਹਿੰਸਕ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇਖਣਾ – ਫ਼ਿਲਮਾਂ, ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਜ਼ ਜਾਂ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਬੱਚੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਆਰਥਿਕ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਗਰੀਬੀ – ਬੁਨਿਆਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਪੂਰੀ ਨਾ ਹੋਣਾ ਵੀ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦੇ ਸੰਕੇਤ

ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰਵੱਈਏ 'ਚ ਇਹ ਲੱਛਣ ਦਿਖਣ 'ਤੇ ਸਾਵਧਾਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ:

• ਵਾਰ-ਵਾਰ ਗੁੱਸੇ ਦੇ ਦੌਰੇ ਆਉਣਾ।
• ਜਾਨਵਰਾਂ ਜਾਂ ਕੀੜਿਆਂ ਨੂੰ ਤਕਲੀਫ਼ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ।
• ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ ਸਮਝੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ (Impulsivity)।
• ਇਕੱਲਾਪਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਦੂਰੀ।
• ਹਿੰਸਕ ਵੀਡੀਓ ਜਾਂ ਸਮੱਗਰੀ 'ਚ ਦਿਲਚਸਪੀ।
• ਗਿਲਟ ਜਾਂ ਪਛਤਾਵਾ ਨਾ ਹੋਣਾ।
• ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ (Self-harm)।

ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ

ਜੇ ਬੱਚੇ 'ਚ ਇਹ ਲੱਛਣ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਦਮ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ:

ਖੁਦ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹੋ— ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਹਿੰਸਕ ਰਵੱਈਆ ਦਿਖਾਏ ਤਾਂ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਗੁੱਸੇ 'ਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸਜ਼ਾ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦੀ ਹੈ। 

ਸ਼ਾਂਤ ਪਰ ਸਖ਼ਤ ਲਹਿਜੇ 'ਚ ਗੱਲ ਕਰੋ — ਸਖ਼ਤ ਪਰ ਸ਼ਾਂਤ ਲਹਿਜੇ 'ਚ ਬੱਚੇ ਸਮਝਾਓ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਗਲਤ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਸੁਣੋ। 

ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਾਹੌਲ 'ਚ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰੋ — ਤਾਂ ਕਿ ਬੱਚਾ ਆਪਣੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਦੱਸ ਸਕੇ।

ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਦੀ ਮਦਦ ਲਵੋ — ਜੇ ਹਾਲਾਤ ਸੁਧਰਦੇ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਊਂਸਲਰ ਜਾਂ ਚਾਇਲਡ ਸਾਇਕੋਲੋਜਿਸਟ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ।

ਨੋਟ– ਇਹ ਆਰਟੀਕਲ ਸਿਰਫ਼ ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੋਈ ਵੀ ਉਪਾਅ ਕਰਨ ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਘਰੇਲੂ ਨੁਸਖਾ ਅਪਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜ਼ਰੂਰ ਲਓ।

ਜਗਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ 

For Android:-  https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en 

For IOS:-  https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8