ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਨਹੀਂ , ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਚੌਧਰੀਆਂ ਦੀ ਮਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਜ਼ਮੀਰ

ਲਿਖ਼ਤ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਜਖਵਾਲੀ 
ਮੋਬਾਇਲ- 98550 36444

ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸਰਬਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਕਹੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਿਰਮੌਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਜਾਂ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਅਹੁਦੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਕਹੇ ਹੋਏ ਹਰ ਇੱਕ ਬੋਲ ’ਤੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਸਿੱਖ ਕਿੰਤੂ ਪ੍ਰੰਤੂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦਾ। ਪਰ ਅੱਜ ਵੇਖੀਏ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਵਿੱਤਰ ਹੁਕਨਾਮਿਆ ’ਤੇ ਵੀ ਸਵਾਲੀਆ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਆਖ਼ਿਰ ਕਿਉਂ..? ਕੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਡੋਲ੍ਹ ਗਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਸਿੱਖੀ ਸਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗਿਰੀ ਅਤੇ ਮਰੀ ਹੋਈ ਜ਼ਮੀਰ ਵਾਲੇ ਦੋਗਲੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਜਾਂ ਵਜ੍ਹਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਹੈ। ਵਜ੍ਹਾ ਜੋ ਵੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਬਦਨਾਮ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਬਦਨਾਮ ਸਿੱਖ ਹੋ ਰਹੇ ਨੇ, ਦਾਗ਼ ਸਿੱਖੀ ਸਰੂਪ ’ਤੇ ਲੱਗ ਰਹੇ ਨੇ। ਬਦਨਾਮ ਪੰਜ ਕੱਕੇ ਹੋ ਰਹੇ ਨੇ ਪਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਫ਼ੇਰ ਵੀ ਚੁੱਪ ਹਨ।

ਕੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਸਿਰਫ਼ ’ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਗੁਰੂ ਦੀ ਗੋਲਕ ਵਿੱਚੋ ਤਨਖ਼ਾਹ ਤੱਕ ਸੋਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਖ਼ਾਸ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਕੇ ਸਬੰਧੀਆਂ ਨੂੰ ਉੱਚੇ ਅਹੁਦਿਆਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੋਰ ਸੋਚਣ ਸ਼ਕਤੀ ਕੰਮ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸਿਰਮੌਰ ਕਹੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇਸ ਮਹਾਨ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦੋਗਲੇ ਤੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਗਿਰ ਚੁੱਕੇ ਮਸੰਗ ਤੇ ਚਮਚਿਆਂ ਦੀ ਦੋਗਲੀ ਨੀਤੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ ਫੁੱਟ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਹੋਵੇ।

ਕਿਸੇ ਟਾਈਮ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਕੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਸੇਧ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਅਤੇ ਉਸਾਰੂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸੰਸਥਾ ਸੀ ਪਰ ਅੱਜ ਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਬਿਆਨਾਂ ’ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਇਹ ਅਜ਼ਾਦ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਇੱਕ ਗ਼ੁਲਾਮ ਸੰਸਥਾ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਨਿੱਤ ਦੇ ਬਿਆਨਾਂ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੇ ਇਹੋ ਬਿਆਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕੀ ਇਸ ਮਹਾਨ ਸੰਸਥਾ ’ਤੇ ਬਾਦਲ ਪਰਿਵਾਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰੀ ਬੈਠਾ ਹੈ। 

ਪਰ ਕਿਉਂ..?ਮੇਰਾ ਸਵਾਲ ਹੈ, ਜੇ ਬਾਦਲ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਉਂ ਜਾਂ ਉਹ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਈ ਕਾਬਲੀਅਤ ਰੱਖਦਾ ਹੋਣਾ, ਜੋ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨ ਸੰਸਥਾ ਤੇ ਇੱਕ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਏ..ਜਾਂ ਫ਼ਿਰ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਸ ਮਹਾਨ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਚੰਗਾ ਤੇ ਉਸਾਰੂ ਸੋਚ ਦਾ ਮਾਲਿਕ ਨਾ ਮਿਲਿਆ ਹੋਏ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੇ ਆਪਾ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ’ਤੇ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਬਾਦਲ ਪਰਿਵਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ।

ਪਰ ਇਸ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਬਣ ਗਈਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਬੁੱਢਾ ਦਲ, ਨਾਮਧਾਰੀਏ, ਕਈ ਹੋਰ ਵੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਮੈਂ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਹੈ, ਕੀ ਸਿੱਖ ਉਹ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਪੰਜ ਕੱਕੇ ਧਾਰ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਨੇ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਬਾਣਾ ਕਿਰਪਾਨ ਤੇ ਗਾਤਰਾ, ਦਸਤਾਰ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੁਆਫ਼ ਕਰਨਾ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਿੱਖੀ ਸਰੂਪ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਵਪਾਰ ਬਣਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਬਹੁਤ ਠੱਗੇ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 

ਸਿਰਫ਼ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਸਿੱਖੀ ਸਰੂਪ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਸ ਸਿੱਖੀ ਰੂਪ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਕੇ ਪਿੰਡਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਗਣ ਲਈ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਹੁਣ ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕੀ ਸਿੱਖ ਤਾਂ ਮੰਗਦੇ ਹੀ ਫ਼ਿਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਵਿਚਾਰੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਇਹ ਕੀ..? ਇਸ ਸਿੱਖੀ ਸਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਠੱਗ ਅਤੇ ਲੁਟੇਰੇ ਸਿੱਖੀ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਸਿੱਖੀ ਸਰੂਪ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਵੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।

ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨੀਚਪੁਣੇ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਕਰਕੇ ਪੂਰੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਜਾਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਬਦਨਾਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਹਾਨ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਹਨ ਪਰ ਕੋਈ ਇੱਕ ਵੀ ਅਦਾਰਾ ਇਹ ਵਿਖਾ ਦਿਉ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੇ ਇਲਾਜ਼ ਬਿਲਕੁੱਲ ਮੁਫ਼ਤ ਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ। ਸਗੋਂ ਵਾਧੂ ਫੀਸਾਂ ਵਸੂਲਕੇ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਨਾਮ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਏ ਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਗੁਰਬਾਣੀਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਪੈਂਦਾ ਕੀਤੇ, ਕਿੰਨੇ ਰਾਗੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਕਰਵਾਕੇ ਮਹਾਨ ਰਾਗੀ ਪੈਂਦਾ ਕੀਤੇ ਹੋਣ।

ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਿੰਨੇ ਬੱਚੇ ਗੁਰਬਾਣੀਂ ਨਾਲ ਜੋੜੇ ਅਤੇ ਕਿੰਨਿਆ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ, ਸ਼ਾਇਦ ਬਹੁਤ ਘੱਟ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਰੂਹ ਮਾਇਆ ਰੂਪੀ ਸੱਪ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਅਸੀਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਅਮਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰੂ ਕੀ ਗੋਲਕ ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮਕਾਰ ਅਤੇ ਐਸ਼ੋਅਰਾਮ ਪੂਰੇ ਕਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਕੀ ਲੈਣਾ ਭਟਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨਾਲ ਜੋੜਕੇ, ਸਾਡਾ ਤਾਂ ਬੈਂਕ ਬੈਲਸ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਗੋਲਕ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰ ਜੋ ਮਿਲੇ ਹੋਏ ਨੇ, ਮਿਲਣ ਵੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਅਸੀਂ ਮਰੀ ਜ਼ਮੀਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਪ੍ਰਬੰਧਕ, ਜਥੇਦਾਰ ਜੋ ਹੋਏ।

ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਾਂ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕਈ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਈਸਾ ਮਸੀਹ ਦਾ ਧਰਮ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਹਨ। ਇਥੇ ਕਸੂਰ ਕਿਸਦਾ ਕੱਢੀਏ, ਮਰੀ ਹੋਈ ਜ਼ਮੀਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨਾਂ ਅਤੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦਾ, ਗੁਰੂ ਦੀ ਗੋਲਕ ਦੇ ਭੁਖਿਆਂ ਦਾ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ, ਜੋ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਭੁੱਲ ਇਹ ਧਰਮ ਅਪਣਾ ਲਿਆ। ਮੈਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਕੀ ਇਹ ਈਸਾ ਮਸੀਹ ਵਾਲੇ ਧਰਮ ਬਦਲਣ ’ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਭੁੱਖੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਤੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗੋਲਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮਾਇਆ ਘੱਟ ਨਿਕਲਣ ਦਾ ਡਰ ਵੀ ਸਤਾਉਣ ਲੱਗ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਰਬਾਂ ਖਰਬਾਂ ਦਾ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਇੱਕ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਗੋਲਕਾਂ ਵਿੱਚੋ ਚੜ੍ਹਾਵਾ ਘੱਟ ਨਿਕਲਣ ਦਾ ਡਰ ਸਤਾਉਣ ਲੱਗ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਭ ਵੇਖ ਤੇ ਸੁਣਕੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸੱਚੀ ਜ਼ਮੀਰਾਂ ਮਰ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਸੋਚਣਾ ਕੀ ਅਸੀਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਰਹਿਕੇ ਵੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਲਈ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਨਹੀਂ ਵਿਖਾ ਰਹੇ, ਕੀ ਸਾਡੀ ਇਸ ਮੂਰਖਤਾ ਭਰੇ ਮਾਹੌਲ ਦੀ ਇਸ ਸੋਚ ਨੂੰ ਕੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਕਦੇ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦੇਣਗੇ। 

ਫ਼ੈਸਲਾ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥ ਹੈ, ਸੁਧਰ ਜਾਵੋਂ ਗੁਰੂ ਦਾ ਖ਼ਾਹਕੇ ਹਰਾਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਓ, ਅਜੇ ਵੀ ਸਮਾਂ ਹੈ ਭੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖਿਮਾਂ ਮੰਗਕੇ, ਆਪਣੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਸਹੀ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਬਣ ਜਾਉ। ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾਉ। ਜੋ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦਾ ਖ਼ਾਹਕੇ ਵੀ ਹਰਾਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਤੋਂ ਬੇਗ਼ੈਰਤ ਤੇ ਨੀਚਪੁਣੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਜੋ ਗੁਰੂ ਦਾ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਕਿਤੇ ਵੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਨਹੀਂ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਲਿਖਿਆ ਬੁਰਾ ਲੱਗੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਨ ਅੰਦਰ ਝਾਤੀ ਮਾਰਕੇ ਵੇਖੇਂ ਬਾਕੀ ਚੰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਬੁਰਾ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਮੁਆਫ਼ੀ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋਵਾਂਗਾ।