Fact Check: ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਕਲਾਕਾਰੀ ਹੈ
Tuesday, Feb 11, 2025 - 03:24 AM (IST)
Fact Check by vishvas news
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼)। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਤਸਵੀਰ 'ਚ ਲੱਕੜ ਦਾ ਬਣਿਆ ਦਿਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਕੇ ਕਈ ਦਾਅਵੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਜਗਨਨਾਥ ਦੇ ਅਸਲ ਦਿਲ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਹੈ, ਜੋ ਜਗਨਨਾਥ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਅਸਲ ਦਿਲ ਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਸਾਡੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਦਾਅਵਾ ਝੂਠਾ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਦਰਅਸਲ ਇਹ ਦਰੱਖਤ ਦੀ ਬਣੀ ਆਰਟਵਰਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀ ਸ਼ਕਲ 'ਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਰੂਸੀ ਕਲਾਕਾਰ ਦਮਿੱਤਰੀ ਤਸਕਲੋਵ (Dimitri Tsykalov) ਨੇ ਲੱਕੜ ਅਤੇ ਦਰਖਤ ਦੀ ਸੱਕ ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ 'ਚ ?
ਫੇਸਬੁੱਕ ਯੂਜ਼ਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪੰਡਿਤ ਨੇ 12 ਜਨਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਵਾਇਰਲ ਤਸਵੀਰ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦਿਆਂ ਲਿਖਿਆ, “*ਰਹੱਸਮਈ ਜਗਨਨਾਥ ਮੰਦਿਰ* ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਰੀਰ ਛੱਡਿਆ, ਉਸ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉਸ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸਰੀਰ ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਰਲ ਗਿਆ, ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਦਿਲ ਇੱਕ ਆਮ ਜੀਵਤ ਆਦਮੀ ਵਾਂਗ ਧੜਕ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸੀ, ਉਸ ਦਾ ਦਿਲ ਅੱਜ ਤੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲੱਕੜ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਜਗਨਨਾਥ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਂ, ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਇਹ ਜਾਣਦੇ ਹਨ!” ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦਾਅਵੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਪਰ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਇਸ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਹ ਅਸਲ ਦਿਲ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਸੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਇਸ ਪੋਸਟ ਦਾ ਆਰਕਾਈਵ ਵਰਜ਼ਨ ਇੱਥੇ ਦੇਖੋ।
ਪੜਤਾਲ
ਵਾਇਰਲ ਤਸਵੀਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਝੂਠੇ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵੀ ਅਸੀਂ ਇਸਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਗੂਗਲ ਲੈਂਸ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜ ਕਰਨ 'ਤੇ, ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਫੋਟੋ ‘coolhunting dot com’ ਨਾਮ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਇਕ ਲੇਖ ਵਿਚ ਮਿਲੀ। 16 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2013 ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਸ ਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਇਹ ਇੱਕ ਆਰਟਵਰਕ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਇੱਕ ਰੂਸੀ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਦਿਮਿਤਰੀ ਸਿਕਾਲੋਵ ਹੈ।"
ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਤਸਵੀਰ 'buro247 dot ru' ਨਾਮ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਵੀ ਮਿਲੀ ਹੈ। 29 ਮਾਰਚ 2013 ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, “ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਪੈਰਿਸ ਆਰਟ ਮੇਲੇ ਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਦਮਿੱਤਰੀ ਸਿਕਾਲੋਵ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸਾਨੂੰ ‘thalmaray dot co’ ਨਾਮ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਦਮਿਤਰੀ ਸਿਕਾਲੋਵ ਦੀ ਕਲਾਕਾਰੀ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੀ। 14 ਦਸੰਬਰ, 2017 ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, “ਦਮਿਤਰੀ ਸਿਕਾਲੋਵ ਦਾ ਜਨਮ ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਹੁਣ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਮਿਤਰੀ ਨੇ ਸੱਕ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਬਣਿਆ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੱਕੜ ਦਾ ਦਿਲ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਕਲਾਕਾਰੀ ਨੂੰ 'ਦਿਲ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ' ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਾਨੂੰ ਦਮਿਤਰੀ ਸਿਕਾਲੋਵ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੀ।
ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਸਬੰਧੀ ਜਗਨਨਾਥ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪੀਆਰਓ ਨਾਲ ਵੀ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਵਾਇਰਲ ਦਾਅਵਾ ਝੂਠਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਦਾ ਭਗਵਾਨ ਜਗਨਨਾਥ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਲੋਕ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਜਾਂਚ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਉਪਭੋਗਤਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਜਾਂਚ ਦੌਰਾਨ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਯੂਜ਼ਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪੰਡਿਤ ਦੇ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ 6000 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਾਲੋਅਰਜ਼ ਹਨ।
ਸਿੱਟਾ: ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਤਸਵੀਰ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਦਾਅਵਾ ਝੂਠਾ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਸਲੀ ਦਿਲ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਕ ਕਲਾਕਾਰੀ ਹੈ।
(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ vishvas news ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
