ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਡੈਮ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ’ਤੇ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਚੌਕਸ

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ- ਵਪਾਰ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਚੀਨ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਹੁਤ ਚੌਕਸ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕੀ ਚੀਨ ਨੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ ’ਤੇ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਚੌਕਸ ਹੋ ਗਈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਕੀਰਤੀ ਵਰਧਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿਚ ਯਾਰਲੁੰਗ ਤਸਾਂਗਪੋ (ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ) ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ’ਤੇ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਡੈਮ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ’ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦਾ ਐਲਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1986 ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਚੀਨ ਵਿਚ ਤਿਆਰੀਆਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾਚੱਕਰਾਂ ’ਤੇ ਨੇੜਿਓਂ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਹੇਠਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰ ਸਬੰਧੀ ਉਪਾਅ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ’ਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਥਾਪਤ ਖਪਤਕਾਰ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਾਲੇ ਇਕ ਹੇਠਲੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ’ਤੇ ਵਸੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਚੀਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਦੀ ਲੋੜ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉੱਪਰਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਹੇਠਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾ ਪਹੁੰਚਾਏ।

ਇਸ ਵਿਚ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਦੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ’ਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਲੋੜ ਵਿਚਾਲੇ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਪੱਖ ਵੱਲੋਂ ਹਾਈਡ੍ਰੋਲੋਜੀਕਲ ਡਾਟਾ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਦੁਵੱਲੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿਚ ਉਠਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸ਼ੰਘਾਈ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਗਠਨ (ਐੱਸ. ਸੀ. ਓ.) ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜੋ 14-16 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਚੀਨ ਵਿਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਸਦਨ ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾ ਰਹੀ ਹੈ।