ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਸਾਮ ’ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਡਾਲਫਿਨ ਟੈਗਿੰਗ ਦਾ ਕੀਤਾ ਆਯੋਜਨ

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ - ਕੇਂਦਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੰਗਾ-ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ-ਮੇਘਨਾ ਨਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ’ਚ ਪਾਈ ਗਈ ਪ੍ਰਤੀਕ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਡਾਲਫਿਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਸਾਮ ’ਚ ਟੈਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (ਡਬਲਿਊ.ਆਈ.ਆਈ.) ਨੇ ਆਸਾਮ ਦੇ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਆਰਣਯਕ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਇਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਨਰ ਰਿਵਰ ਡਾਲਫਿਨ ਨੂੰ ਟੈਗ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵੈਟਰਨਰੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਧੀਨ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।

ਇਕੋਲੋਕੇਸ਼ਨ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਡਾਲਫਿਨ
ਕੇਂਦਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਇਕ ਬਿਆਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਟੈਗਿੰਗ ਅਭਿਆਸ ਮੌਸਮੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੈਟਰਨ, ਰੇਂਜ, ਵੰਡ ਅਤੇ ਡਾਲਫਿਨ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ’ਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੰਡਿਤ ਜਾਂ ਖਰਾਬ ਨਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ’ਚ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਲ ਜੀਵ, ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਡਾਲਫਿਨ ਆਪਣੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ’ਚ ਵਿਲੱਖਣ ਹੈ, ਲਗਭਗ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜੈਵਿਕ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਈਕੋਲੋਕੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ

ਇਕ ਵਾਰ ’ਚ ਸਿਰਫ 5-30 ਸੈਕੰਡ ਲਈ ਸਤ੍ਹਾ ’ਤੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਡਾਲਫਿਨ
ਇਸ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਦੀ ਲਗਭਗ 90 ਫੀਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਭਾਰਤ ’ਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੰਗਾ-ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ-ਮੇਘਨਾ ਅਤੇ ਕਰਨਫੁੱਲੀ ਨਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ’ਚ ਵੰਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ’ਚ ਇਸਦੀ ਵੰਡ ’ਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਿਆਪਕ ਸੀਮਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਸ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਬਾਰੇ ਇਸ ਦੇ ਮਾੜੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗਿਆਨ ਅੰਤਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਡਾਲਫਿਨ ਇਕ ਸਮੇਂ ’ਚ ਸਿਰਫ 5-30 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਹੀ ਬਚਾਅ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੁਣੌਤੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਡਾਲਫਿਨ ਦੇ ਤਹਿਤ, WII ਨੇ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਇਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਗਿਆਨ ਅੰਤਰਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਆਪਕ, ਵਿਆਪਕ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਡਾਲਫਿਨ ਸਿਖਰ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਹਨ ਅਤੇ ਨਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਲਈ ਛਤਰੀ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

ਕੇਂਦਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਕੇਂਦਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਤਰੀ ਭੂਪੇਂਦਰ ਯਾਦਵ ਨੇ ਟਵਿੱਟਰ 'ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤਾ, 'ਮੈਨੂੰ ਅਸਾਮ ’ਚ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਡਾਲਫਿਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਟੈਗਿੰਗ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦਿਆਂ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਹੈ! ਇਹ MoEFCC ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੈਂਪਾ ਫੰਡਿਡ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ, ਜਿਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਅਸਾਮ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਆਰਣਯਕ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਾਡੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਲ-ਜੰਤੂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਬਾਰੇ ਸਾਡੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕਰੇਗਾ।'

ਜਾਣੋ ਕਿਸ ਕੰਮ ਆਵੇਗਾ ਟੈਗਿੰਗ ਅਭਿਆਸ?
WII ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਰਿੰਦਰ ਆਰ ਤਿਵਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਿਵਰ ਡੌਲਫਿਨ ਦੀ ਟੈਗਿੰਗ ਸਬੂਤ-ਅਧਾਰਤ ਸੰਭਾਲ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ’ਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਵੇਗੀ, ਜੋ ਇਸ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਟਰ ਵਿਸ਼ਨੂੰਪ੍ਰਿਆ ਕੋਲੀਪਕਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਦਰਿਆਈ ਡਾਲਫਿਨ ਦੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਬੰਧੀ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੇਸ਼ਕਦਮੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ਾਲ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਾਜ਼ੁਕ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜਲ-ਜੀਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰੋਤਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।