ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ : ਭਦਰਵਾਹ ’ਚ ਗੇਂਦਾ ਫੁੱਲ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ

ਕਿਸ਼ਤਵਾੜ- ਵਿਦੇਸ਼ ਲੈਵੈਂਡਰ ਦੀ ਖੇਤੀ ’ਚ ਸਫ਼ਲਤਾਪੂਰਵਕ ਉਤਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੇਂਦਾ ਫੁੱਲ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਵਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਡੋਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੇਲੱਰ ਘਾਟੀ ’ਚ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਗੇਂਦੇ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੰਗ ਦੇ ਫੁੱਲ ਉਗਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਜੂਨ ਤੋਂ ਜੰਮੂ ਨੂੰ ਹਰ ਦਿਨ 200 ਕੁਇੰਟਲ ਉਪਜ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਗੇਂਦੇ ਦਾ ਫੁੱਲ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਸਾਰੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦਾ ਇਕ ਮੁੱਖ ਘਟਕ ਹੈ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਮੰਦਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹਰ ਦਿਨ ਸੈਂਕੜੇ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਦਿਨ 100 ਕੁਇੰਟਲ ਗੇਂਦੇ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੇਂਦੇ ਦੇ ਫੁੱਲ ਦੀ ਖੇਤੀ ’ਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ’ਚ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਭਦਰਵਾਹ ਵਿਕਾਸ ਅਥਾਰਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਤਲਤ ਪਰਵੇਜ਼ ਰੋਹੇਲਾ ਦੇ ਆਭਾਰੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਨੂੰ 2007 ’ਚ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ’ਤੇ ਸਵਿਚ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ ਸਾਨੂੰ ਵਧਣ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਅਤੇ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੌਰੇ ’ਤੇ ਵੀ ਲੈ ਗਏ।

ਪਿਛਲੇ 14 ਸਾਲ ਤੋਂ ਗੇਂਦਾ ਉਗਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਰਹੇ ਇਕ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਿਸਾਨ ਭੂਸ਼ਣ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਕੱਲੇ ਕੇਲੱਰ ਦੇ 500 ਪਰਿਵਾਰ ਗੇਂਦਾ ਫੁੱਲ ਉਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਪਲਾਈਕਰਤਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਸਾਡੀ ਆਮਦਨ ’ਚ 4 ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਕ ਸਹਿਕਾਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਬਜ਼ਾਰ ’ਚ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਮੁਕਤ ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰ ਸਕਣ। ਗਜੋਥ ਪੰਚਾਇਤ ਦੇ ਸਰਪੰਚ ਦੇਵਿੰਦਰ ਕੋਤਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਾਭ ਲੈਣ ਅਤੇ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇਕ ਸਹਿਕਾਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੰਮੂ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ’ਚ ਆਪਣੀ ਉਪਜ ਦੀ ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਅਤੇ ਸਹੀ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਆਪਣਾ ਖ਼ੁਦ ਦਾ ਲੋਡ ਕੈਰੀਅਰ ਵੀ ਖਰੀਦਿਆ ਹੈ। ਕੇਲੱਰ ਘਾਟੀ ਦੀਆਂ ਜਨਾਨੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ੁਸ਼ ਹਨ। ਖੁਰਵਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇਕ ਕਿਸਾਨ ਹਾਰਡੀ (73) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ’ਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਾਣ ਨਾਲ ਵੀਡੀਓ ਅਤੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਪਲੋਡ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਕ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਸੰਕੇਤ ਹਨ ਅਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਵੀ ਹਨ। ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਪੀਲੇ ਫੁੱਲ ਦੀਆਂ ਸਪਲਾਈ ਜੂਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਦੀਵਾਲੀ ਤਿਉਹਾਰ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ’ਚ ਆਉਂਦੀ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਦਰਵਾਹ ਬੈਂਗਨੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਈ ਚਰਚਾ ’ਚ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਕੋਰੋਨਾ ਦੌਰਾਨ ਲਗਭਗ 1000 ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਲਾਕਡਾਊਨ ’ਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।