Fact Check : 2 ਮਿੰਟ ਲੰਬੇ ਸ਼ੰਖਨਾਦ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਮਹਾਕੁੰਭ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੀ ਹੈ

Fact Check By Boom

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਗੰਗਾ ਘਾਟ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਆਰਤੀ ਦੇ ਨਾਲ 2 ਮਿੰਟ ਅਤੇ 49 ਸਕਿੰਟਾਂ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਸ਼ੰਖ ਵਜਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇਸ ਝੂਠੇ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਕੁੰਭ ​​ਉਤਸਵ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਸਮਾਰੋਹ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਬੂਮ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ 2 ਮਿੰਟ 49 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਸ਼ੰਖ ਵਜਾਉਣ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦਾ ਹੈ। ਫਰਵਰੀ 2023 ਵਿੱਚ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਮੁਰਮੂ ਨੇ ਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਦਸ਼ਾਸ਼ਵਮੇਧ ਘਾਟ 'ਤੇ ਗੰਗਾ ਆਰਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੇ ਰਾਮਜਨਮ ਯੋਗੀ ਨੇ ਇਹ ਸ਼ੰਖ ਵਜਾਇਆ ਸੀ।

ਇੱਕ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲਿਖਿਆ, 'ਮਹਾਕੁੰਭ ਉਤਸਵ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਸਮਾਰੋਹ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੰਖ ਵਜਾਉਣ ਨੇ 2 ਮਿੰਟ ਅਤੇ 49 ਸਕਿੰਟਾਂ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਸ਼ੰਖ ਵਜਾਉਣ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।' ਜੈ ਮਹਾਦੇਵ।

(ਆਰਕਾਈਵ ਲਿੰਕ)

ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ
ਅਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ 'ਤੇ VK News ਨਾਮ ਦਾ ਲੋਗੋ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੀਵਰਡਸ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਉਹੀ ਵੀਡੀਓ ਮਿਲਿਆ ਜੋ 13 ਫਰਵਰੀ, 2023 ਨੂੰ VK ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਹੈ - 'ਭਗਤ ਨੇ ਗੰਗਾ ਘਾਟ 'ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ੰਖ ਵਜਾਇਆ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੁਰਮੂ ਵੀ ਦੇਖਦੇ ਹੀ ਰਹਿ ਗਏ।'

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋਰ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ 13 ਫਰਵਰੀ, 2023 ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਮੁਰਮੂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਦੈਨਿਕ ਜਾਗਰਣ ਅਤੇ ਏ.ਐੱਨ.ਆਈ. ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 'ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਮੁਰਮੂ ਨੇ ਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਦਸ਼ਾਸ਼ਵਮੇਧ ਘਾਟ 'ਤੇ ਗੰਗਾ ਆਰਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ। ਸੂਬੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਯੋਗੀ ਆਦਿੱਤਿਆਨਾਥ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ।

ਇਸ ਪੂਰੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਵੀ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਗੰਗਾ ਆਰਤੀ ਦੌਰਾਨ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੇ ਰਾਮਜਨਮ ਨੇ ਸ਼ੰਖ ਵਜਾਇਆ।

ਸਾਨੂੰ ਰਾਮਜਨਮ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵੀ ਮਿਲੀਆਂ। ਨਵਭਾਰਤ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ 19 ਜੂਨ, 2024 ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਾਮਜਨਮ ਚੌਬੇਪੁਰ, ਵਾਰਾਣਸੀ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਸੰਸਦੀ ਖੇਤਰ ਵਾਰਾਣਸੀ ਆਏ ਸਨ, ਤਾਂ ਰਾਮਜਨਮ ਨੇ 2 ਮਿੰਟ 40 ਸਕਿੰਟ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਸ਼ੰਖ ਵਜਾਇਆ ਸੀ।

ਐੱਨ.ਡੀ.ਟੀ.ਵੀ. ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਰਾਮਜਨਮ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੁਰਮੂ, ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ, ਯੋਗੀ ਆਦਿੱਤਿਆਨਾਥ ਅਤੇ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਮੈਨੁਅਲ ਮੈਕਰੋਨ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਮਰਹੂਮ ਨੇਤਾ ਸ਼ਿੰਜੋ ਆਬੇ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸ਼ੰਖਨਾਦ ਨਾਲ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ Boom ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।