ਡਰੋਨ ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਹਵਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ''ਚ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਭਾਰਤ ਲਈ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ''ਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ: CDS ਚੌਹਾਨ
Thursday, Jul 17, 2025 - 04:51 PM (IST)
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਚੀਫ਼ ਆਫ਼ ਡਿਫੈਂਸ ਸਟਾਫ਼ (ਸੀਡੀਐਸ) ਅਨਿਲ ਚੌਹਾਨ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਟਕਰਾਅ 'ਚ ਇਹ ਗੱਲ਼ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਡਰੋਨ "ਯੁੱਧ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਅਨੁਪਾਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ"। ਉਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡਰੋਨ ਅਤੇ ਕਾਊਂਟਰ-ਅਨਮੈਨਡ ਏਰੀਅਲ ਸਿਸਟਮ (ਸੀ-ਯੂਏਐਸ) ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਭਾਰਤ ਲਈ "ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ" ਹੈ। ਇੱਥੇ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਜਨਰਲ ਚੌਹਾਨ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਹਵਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ (UAS) ਅਤੇ C-UAS "ਸਾਡੇ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ" ਕਿਉਂ ਹਨ।
'ਯੂਏਵੀ ਅਤੇ ਸੀ-ਯੂਏਐੱਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਓਈਐਮ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀਕਰਨ' 'ਤੇ ਇੱਕ ਰੋਜ਼ਾ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਇੰਟੀਗਰੇਟਡ ਡਿਫੈਂਸ ਪਰਸੋਨਲ (ਐਚਕਿਊ-ਆਈਡੀਐਸ) ਦੁਆਰਾ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਜੁਆਇੰਟ ਵਾਰਫੇਅਰ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਫੌਜੀ ਟਕਰਾਵਾਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ' ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਟਕਰਾਅ ਨੇ UAVs ਅਤੇ C-UAS ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਸੰਚਾਲਨ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ।
ਉਦਘਾਟਨੀ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਸੀਡੀਐਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡਰੋਨ ਹਕੀਕਤ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹਨ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਡਰੋਨ "ਯੁੱਧ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਅਨੁਪਾਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ"। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਡਰੋਨਾਂ ਦੀ ਅਸਮਿਤ ਵਰਤੋਂ ਮੁੱਖ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾਈ ਰਣਨੀਤਕ ਸਿਧਾਂਤ, ਸੀ-ਯੂਏਐਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਯੁੱਧ ਹੁਨਰਾਂ ਦੇ ਸੰਕਲਪਿਕ ਪਹਿਲੂਆਂ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।" 'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ' ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ 10 ਮਈ ਨੂੰ ਨਿਹੱਥੇ ਡਰੋਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀ ਜਾਂ ਨਾਗਰਿਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਿਆ।
