ਕੀ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਾਰਤਾਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਓ
Saturday, Sep 14, 2024 - 06:40 PM (IST)
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਬੱਚੇ ਚੰਚਲ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਰਾਰਤਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੇ ਘਰ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਫਿਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉੱਥੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ?
ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੇ ਘਰ ਲਿਜਾਣਾ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਔਖਾ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉੱਥੇ ਉਹ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਸ਼ਰਾਰਤ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਖਿਆਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 'ਮੈਂ ਵਿਅਰਥ ਆਇਆ ਹਾਂ।' ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਜੇ ਉਹ ਘਰ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ।' ਪਰ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਸਿਆਣਪ ਦਿਖਾ ਕੇ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਪਾ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਰਤਾਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਸਮਝਾਓ
ਚੰਗੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਿਯਮ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੈ। ਜਿੰਨੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰੋਗੇ, ਬੱਚੇ ਓਨੇ ਹੀ ਸਭਿਅਕ ਅਤੇ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਬਣ ਜਾਣਗੇ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਹਰ ਗੱਲ 'ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਓ ਕਿ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਕੀ ਸਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੀ ਗਲਤ ਹੈ।
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੋ
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖੁਦ ਨੂੰ ਰੱਖੋਗੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸਮਝ ਸਕੋਗੇ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਰਾਰਤਾਂ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਬੱਚੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼ਰਾਰਤਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੋ। ਤੁਸੀਂ ਸਮਝਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਮੰਨਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ! ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ 'ਇਹ ਸਾਡਾ ਘਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।' ਉਹ ਚੀਜ਼ ਤੁਹਾਨੂੰ ਘਰ ਹੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ।'
ਇੱਕ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ
ਹਰ ਬੱਚੇ ਦਾ ਸ਼ਰਾਰਤ ਕਰਨ ਦਾ ਵੱਖਰਾ ਤਰੀਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਬੱਚੇ ਰੌਲਾ ਪਾ ਕੇ ਸ਼ਰਾਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕੁਝ ਚੁੱਪ ਰਹਿ ਕੇ ਸ਼ਰਾਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਰਾਰਤ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣੋ ਅਤੇ ਸਮਝੋ ਕਿ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲੈਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸਭ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗੁੱਸਾ ਨਾ ਕਰੋ
ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਸਖ਼ਤ ਸਜ਼ਾ ਨਾ ਦਿਓ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਡਾਂਟਣਾ ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਰਤ ਲਈ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰਨਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਰਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਸਮਝਾਓ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਕਹੋ ਕਿ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰਨਾ ਠੀਕ ਹੈ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਰਾਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦਾ ਅਕਸ ਖਰਾਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ
ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਜਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿਚ ਨਿਮਰਤਾ ਦੇਖਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੋ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਵਾਂਗ ਖੇਡਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦਾ ਵੀ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਖਿੱਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨਾ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਇੱਛਾਵਾਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਵੀ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਸਭ ਕੁਝ ਉਸ ਦੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਮਝਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਵਾਂਗ ਰਹਿਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ।