ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਜਾਰੀ, ਚੋਟੀ ''ਤੇ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : ਭਾਰਤ ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਚ ਵਧਦੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ 'ਚ ਦਿੱਕਤ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਵਿਸ ਫਰਮ IQAir ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ 121 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਲਾਈਵ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਇਸ ਲਿਸਟ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇਸ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਲਾਹੌਰ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ।

ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ (AQI) 515
ਸਵਿਸ ਫਰਮ IQAir ਦੀ ਲਾਈਵ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਦਿੱਲੀ ਦਾ AQI (ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ) 13 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ 515 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਪੱਧਰ "ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ" ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। AQI 500 ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੋਣ 'ਤੇ ਹਵਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿਹਤ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਖਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਲਾਹੌਰ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਲਾਹੌਰ ਸ਼ਹਿਰ IQAir ਦੀ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ AQI ਨੂੰ 432 ਮਾਪਿਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਵੀ "ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ" ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਇੰਨੀ ਮਾੜੀ ਹੈ ਕਿ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਵੀ ਔਖਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਰਾਚੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ 147 ਦੇ AQI ਦੇ ਨਾਲ 14ਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਖਰਾਬ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।

ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਕਾਂਗੋ ਦਾ ਕਿਨਸ਼ਾਸਾ
ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਣਰਾਜ ਕਾਂਗੋ ਦਾ ਕਿਨਸ਼ਾਸਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ AQI 193 ਹੈ। ਇਹ ਪੱਧਰ "ਖਤਰਨਾਕ" ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਸਰ ਦੇ ਕਾਹਿਰਾ (AQI 184) ਅਤੇ ਵੀਅਤਨਾਮ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹਨੋਈ (AQI 168) ਦਾ ਨਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਦਰਜਾਬੰਦੀ
IQAir ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 121 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:

ਦਿੱਲੀ (ਭਾਰਤ)- AQI 515
ਲਾਹੌਰ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) - AQI 432
ਕਿਨਸ਼ਾਸਾ (ਕਾਂਗੋ) - AQI 193
ਕਾਹਿਰਾ (ਮਿਸਰ) - AQI 184
ਹਨੋਈ (ਵੀਅਤਨਾਮ) – AQI 168
ਦੋਹਾ (ਕਤਰ) - AQI 166
ਰਿਆਦ (ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ) - AQI 160
ਕਾਠਮੰਡੂ (ਨੇਪਾਲ) - AQI 160
ਉਲਾਨਬਾਤਰ (ਮੰਗੋਲੀਆ) – AQI 158
ਮੁੰਬਈ (ਭਾਰਤ)- AQI 158
ਕੋਲਕਾਤਾ (ਭਾਰਤ)- AQI 136
ਢਾਕਾ (ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼) – AQI 122

ਚੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਵੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ
IQAir ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਖਤਰਨਾਕ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਸੰਕਟ ਵੀ ਡੂੰਘਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ (AQI) ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ (AQI) ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਆਰ ਹੈ, ਜੋ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ:

0-50 AQI: ਚੰਗਾ
51-100 AQI: ਮੱਧਮ
101-150 AQI: ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ
151-200 AQI: ਖਤਰਨਾਕ 
201-300 AQI: ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ
301 ਅਤੇ ਵੱਧ AQI: ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਤਰਨਾਕ

ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਇਸ ਖਤਰਨਾਕ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਏਅਰ ਪਿਊਰੀਫਾਇਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਮਾਸਕ ਪਹਿਨਣੇ ਰੱਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਤੇ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ AQI ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਹੈ।