ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ''ਚ ਲਿਸਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਨਿਵੇਸ਼, ਪਰ ਰਿਸਕ ਵੀ ਰਹੇਗਾ ਹਾਈ

ਮੁੰਬਈ - ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਦਾ ਰੁਖ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਹੁਣ ਤੱਕ 121 ਆਈ.ਪੀ.ਓ. ਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। BSE ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ 107 IPO ਨੇ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੋਣ 'ਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਟਰਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, IPO ਦੀ ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮੰਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਸ਼ੇਅਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ 'ਤੇ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਜਵਾਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰੀ-ਆਈਪੀਓ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰੀ-ਆਈਪੀਓ ਕੀ ਹੈ? 

ਇਹ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ 'ਤੇ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਖਰੀਦਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ੇਅਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਸਥਾਗਤ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ, ਉੱਦਮ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਜਾਂ ਉੱਚ-ਸੰਪੱਤੀ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ (ਅਮੀਰ) ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰੀ-ਆਈਪੀਓ ਨਿਵੇਸ਼ ਦਾ ਮੁੱਖ ਆਕਰਸ਼ਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਈਪੀਓ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਖਰੀਦਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪ੍ਰੀ-ਆਈਪੀਓ ਨਿਵੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਜੋਖਮ ਹਨ। ਗੈਰ-ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕੋਲ ਅਕਸਰ ਘੱਟ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਤਰਲਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਭਾਵ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਵੇਚਣ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕੋਈ ਗਾਰੰਟੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਕੰਪਨੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਲਿਸਟ ਹੋਵੇਗੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਲਿਸਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਧੇਗੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।

ਇਸ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖ਼ਰੀਦ ਸਕਦੇ ਹੋ ਨਾਨ ਲਿਸਟਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ

ਬ੍ਰੋਕਰੇਜ ਕੰਪਨੀਆਂ: ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬ੍ਰੋਕਰੇਜ ਫਰਮਾਂ ਗੈਰ-ਸੂਚੀਬੱਧ ਸ਼ੇਅਰ ਖਰੀਦਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਸਬੰਧਤ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਜਾਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੇਅਰ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਲਈ, ਸੇਬੀ ਦੇ ਰਜਿਸਟਰਡ ਬ੍ਰੋਕਰ ਕੋਲੋਂ ਸ਼ੇਅਰ ਖ਼ਰੀਦਣਾ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਮੌਜੂਦਾ ਸ਼ੇਅਰਧਾਰਕ: ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਜਾਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਸੌਦੇ ਅਕਸਰ ਦਲਾਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਖਰੀਦਦਾਰ ਅਤੇ ਵਿਕਰੇਤਾ ਕੀਮਤ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰੋਕਰ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਏਂਜਲ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟ ਪਲੇਟਫਾਰਮ: ਇਹ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਨਿਵੇਸ਼ ਬਹੁਤ ਜੋਖਮ ਭਰੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

 ਔਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ: ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਔਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਜੋ ਗੈਰ-ਸੂਚੀਬੱਧ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਸੇਬੀ ਨਾਲ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਕੰਪਨੀਆਂ ਬਾਰੇ ਡਾਟਾ ਵੀ ਉਪਲੱਬਧ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲੈਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੱਖੋ ਖ਼ਾਸ ਧਿਆਨ

ਜੋਖਮ: ਗੈਰ-ਸੂਚੀਬੱਧ ਸ਼ੇਅਰ ਸੂਚੀਬੱਧ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਘੱਟ ਤਰਲ ਹਨ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਗਾਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੰਪਨੀ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ 'ਤੇ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੋਵੇਗੀ।
ਕੀਮਤ: ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਜਾਂ ਕਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਗੈਰ-ਸੂਚੀਬੱਧ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਟੈਕਸ: ਗੈਰ-ਸੂਚੀਬੱਧ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੇ ਮੁਨਾਫ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਟੈਕਸ ਨੀਤੀ ਬਾਰੇ ਸਪਸ਼ਟ ਜਾਣਕਾਰੀ  ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।