ਵੈਕਸੀਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਫਾਰਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ?

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ—ਫਾਰਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਖਾਸ ਬ੍ਰੈਂਡ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਪ੍ਰੇਸਕਰਾਈਬ ਕਰਨ ਲਈ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾਂ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨੂੰ 20 ਤੋਂ 21 ਫੀਸਦੀ ਇੰਸੈਂਟਿਵ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕੰਬੀਨੇਸ਼ਨ ਡੋਜ਼ ਦੇ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਵਾਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਡਾਕਟਰਾਂ ਜਾਂ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇੰਸ਼ੈਟਿਵ ਕੀਤੀ ਰਕਮ ਵੀ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਵਸੂਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਦਵਾਈਆਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।  60 ਰੁਪਏ ਦੀ ਵੈਕਸੀਨ 3,900 ਰੁਪਏ 'ਚ
ਸੈਨੋਫਿਸ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਵੈਕਸੀਨ ਪੈਂਟਾਕਿਸਮ ਡਿਪਥੇਰੀਆ, ਪਰਟਸਿਸ (ਕੁਕੁਰ, ਖਾਂਸੀ), ਟੈਟਨਸ , ਕੁਝ ਖਾਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਮੋਨੀਆ ਅਤੇ ਪੋਲੀਓ 'ਚ ਕੰਮ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਇਕ ਡੋਜ਼ ਦੀ ਕੀਮਤ 2,800 ਰੁਪਏ ਹੈ ਜਿਸ 'ਚ 600 ਰੁਪਏ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਹਸਪਤਾਲ ਨੂੰ ਇੰਸੈਂਟਿਵ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉੱਧਰ ਹੈਕਸਾਸਿਮ ਵੈਕਸੀਨ ਹੈਪਟਾਈਟਿਸ ਬੀ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 3,900 ਰੁਪਏ ਹੈ ਜਿਸ 'ਚ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਨੂੰ 750 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਡੋਜ਼ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਇੰਸੈਂਟਿਵ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੈਟਾਕਿਸਮ ਅਤੇ ਹੈਪਟਾਈਟਿਸ ਬੀ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਵੱਖਰੀ-ਵੱੱਖਰੀ ਡੋਜ਼ 2,860 ਰੁਪਏ ਦੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਹੈਪਟਾਈਟਿਸ ਬੀ ਕੀ ਕੀਮਤ ਸਿਰਫ 60 ਰੁਪਏ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।  
ਮਾਰਕਿਟ ਪ੍ਰਾਈਸ 'ਤੇ ਲੁੱਟ
ਦੇਸ਼ 'ਚ ਹਰ ਸਾਲ ਕਰੀਬ 2 ਕਰੋੜ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਜਨਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ 7 ਤੋਂ 10 ਫੀਸਦੀ ਭਾਵ ਕਰੀਬ 14 ਤੋਂ 20 ਲੱਖ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਵੈਕਸੀਨੇਸ਼ਨ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੈਕਸੀਨੇਸ਼ਨ ਲਈ ਮਾਰਕਿਟ ਪ੍ਰਾਈਸ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਰਕਮ ਚੁਕਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਫਾਰਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਡਾਕਟਰਾਂ-ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਇੰਸੈਂਟਿਵਸ ਦੇਣਾ ਆਮ ਚਲਣ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵੈਕਸੀਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੋਲਡ ਚੇਨ ਲਾਜੀਸਟਿਕਸ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੇਂਟੇਨ ਕਰਨ ਦਾ ਖਰਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। 
ਇੰਝ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਡਾਕਟਰ
ਕੰਪਨੀਆਂ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕੰਬੀਨੇਸ਼ਨ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਸਟੈਂਡਅਲੋਨ ਡੋਜ਼ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਈ ਕੰਪੀਨੈਂਟ ਐਂਡ ਕਰਨ 'ਚ ਮੈਨਿਊਫੈਕਚਰਿੰਗ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਹੁਤ ਜਟਿਲ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਲਾਗਤ 'ਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੋਲੀਓ ਦੀ ਸੂਈ ਆਦਿ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਸਟੈਂਡਅਲੋਨ ਡੋਜ਼ ਹੁਣ ਉਪਲੱਬਧ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਡਾਕਟਰ ਕੰਬੀਨੇਸ਼ਨ ਵੈਕਸੀਨ ਦੇਣ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।