ਪਹਿਲੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ UPI ਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨੰਬਰ 1 ਕੰਪਨੀ ਬਣੀ PhonePe

Friday, Jul 28, 2023 - 06:18 PM (IST)

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਅੱਜ ਤੋਂ 8-10 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਯੂਪੀਆਈ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਦੇਖਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ PhonePe UPI ਆਧਾਰਿਤ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕੰਪਨੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਅੱਜ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 70 ਤੋਂ ਵੱਧ UPI ਐਪਸ ਵਿੱਚੋਂ, PhonePe ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ Google Pay ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ Paytm ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ PhonePe ਨੇ 745,552 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕੀਤਾ। ਹੁਣ PhonePe ਲਗਾਤਾਰ ਨਵੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਜੋੜ ਕੇ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ UPI ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਦੇਸ਼ 'ਚ ਆਵੇਗਾ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਤੋਂ ਪੈਸਾ, ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੋਣ ਦੀ ਮਿਲੀ ਇਜਾਜ਼ਤ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਫੋਨਪੇਅ

ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸੀ.ਈ.ਓ ਸਮੀਰ ਨਿਗਮ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਯੂਨੀ. ਪੈਨਸਿਲਵੇਨੀਆ ਤੋਂ ਮਾਸਟਰ, ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ 'ਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਾਈਸ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ (ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ) ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸੀ.ਟੀ.ਓ ਰਾਹੁਲ ਚਾਰੀ  ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਪਾਰਡਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ, ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ 'ਤੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ (ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ) ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਸੀ.ਆਰ.ਓ ਬਰਗਿਨ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਦੱਖਣੀ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਮਾਸਟਰ, ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ 'ਤੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ (ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ) ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਫੋਨਪੇਅ ਦੀ ਕਹਾਣੀ

PhonePe ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 2015 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। 2014 ਵਿੱਚ, ਰਾਹੁਲ ਚਾਰੀ ਅਤੇ ਸਮੀਰ ਨਿਗਮ ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਰਹੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਿਗ ਬਿਲੀਅਨ ਡੇਜ਼ ਸੇਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਪਰ ਵਿਕਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ 10 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਪੇਮੈਂਟ ਗੇਟਵੇ ਦੇ ਸਰਵਰ ਹੌਲੀ ਹੋ ਗਏ। ਕੈਸ਼ ਆਨ ਡਿਲੀਵਰੀ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਸਨ। PhonePe ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਰਾਹੁਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਭੁਗਤਾਨ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਰਾਹੁਲ ਅਤੇ ਸਮੀਰ ਨੇ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਮੌਕਾ ਲੱਭਿਆ। 

ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਪੇਮੈਂਟ ਇੰਟਰਫੇਸ (UPI) ਦੀ ਚਰਚਾ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਬਰਗਿਨ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਦਸੰਬਰ 2015 ਵਿੱਚ PhonePe ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।

ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ PhonePe UPI ਐਪ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਕੰਪਨੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ PhonePe ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2016 ਵਿੱਚ ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ ਨੇ ਇਸਨੂੰ 20 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦ ਲਿਆ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ 'ਚ ਯਾਤਰੀ ਦੇ ਭੋਜਨ 'ਚ ਮਿਲਿਆ ਕਾਕਰੋਚ, IRCTC ਨੇ ਲਗਾਇਆ 25,000

UPI ਵਿੱਚ ਜ਼ੀਰੋ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਆਈ ਸਾਹਮਣੇ 

ਇਸ ਸਾਲ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਆਈਆਂ ਸਨ ਕਿ UPI ਭੁਗਤਾਨਾਂ 'ਤੇ ਸਰਵਿਸ ਚਾਰਜ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਗਾਹਕਾਂ ਤੋਂ PhonePe (ਹੋਰ ਚੈਨਲਾਂ 'ਤੇ ਵੀ) ਰਾਹੀਂ UPI ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਕੋਈ ਫੀਸ ਨਹੀਂ ਲਈ ਜਾਂਦੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਪਾਰੀ ਜ਼ੀਰੋ ਕਮਿਸ਼ਨ 'ਤੇ ਭੁਗਤਾਨ ਵੀ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਯੂਪੀਆਈ ਆਧਾਰਿਤ ਫਿਨਟੇਕ ਦਾ ਇਹ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮਾਡਲ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਵੀ ਹੈ। PhonePe UPI ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼, ਬੀਮਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਟਿਕਟਿੰਗ, ਹੋਟਲ ਬੁਕਿੰਗ, ਬਿਲ ਪੇਮੈਂਟ, ਪੇਮੈਂਟ ਗੇਟਵੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੋਨ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ, PhonePe ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ONDC 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਐਪ ਪਿਨਕੋਡ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ FY2022 ਵਿੱਚ, PhonePe ਦੀ ਆਮਦਨ 138% ਵਧ ਕੇ 1664 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ। ਘਾਟੇ ਵਿੱਚ ਵੀ 15% ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ UPI ਰਾਹੀਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਢਾਂਚਾ: ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ ਹੁਣ ਮਾਲਕ ਨਹੀਂ, IPO ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ

ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ ਦੁਆਰਾ PhonePe ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਆਏ। 2018 'ਚ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀ ਵਾਲਮਾਰਟ ਨੇ ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ ਨੂੰ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਵਾਲਮਾਰਟ PhonePe ਦਾ ਅਸਿੱਧੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮਾਲਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ, ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ PhonePe ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ ਅਤੇ ਵਾਲਮਾਰਟ ਦੇ ਕੁਝ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਰਹੇ ਹਨ।

ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਾਲਮਾਰਟ ਦੀ ਅਜੇ ਵੀ PhonePe ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ, ਉਥੇ ਲਗਭਗ ਅੱਧਾ ਦਰਜਨ ਹੋਰ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, PhonePe ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀ ਜਨਰਲ ਅਟਲਾਂਟਿਕ ਤੋਂ 12 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ 350 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਫੰਡਿੰਗ ਲਈ ਹੈ। ਹੁਣ PhonePe ਇਸ ਸਾਲ IPO ਰਾਹੀਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਪੈਸਾ ਜੁਟਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਮੇਡ ਇਨ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਟੈਗਿੰਗ ਲਈ ਆਪਣਾ ਰਜਿਸਟਰਡ ਦਫਤਰ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਸ਼ਿਫਟ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Indigo ਦੀ ਫਲਾਈਟ 'ਚ ਮਹਿਲਾ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਬਦਸਲੂਕੀ, ਦੋਸ਼ੀ ਜ਼ਮਾਨਤ

ਨੋਟ : ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਕੀ ਹੈ ਤੁਹਾਡੀ ਰਾਏ, ਕੁਮੈਂਟ ਕਰਕੇ ਦਿਓ ਜਵਾਬ

ਜਗਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ 

For Android:-   https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en&pli=1

For IOS:- https://apps.apple.com/in/app/id538323711


 


Harinder Kaur

Content Editor

Related News