2023-24 ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧ ਕੇ 239 ਮੀਟਰਿਕ ਟਨ ਹੋਇਆ: ਮੰਤਰਾਲਾ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਕੇਂਦਰੀ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ, ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਤੇ ਡੇਅਰੀ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜੀਵ ਰੰਜਨ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਮੂਲ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਅੰਕੜੇ 2024 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ 2023-24 ਦੌਰਾਨ 3.78% ਵਧ ਕੇ 239.30 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੀਟ ਅਤੇ ਅੰਡੇ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 4.95% ਅਤੇ 3.17% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ ਹੋਇਆ ਹੈ - 2021-22 ਵਿੱਚ 5.77%, 2022-23 ਵਿੱਚ 3.83% - ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। 26 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦੁੱਧ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ BAHS ਰਿਲੀਜ਼ 'ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਸਿੰਘ ਨੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।

ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਲਈ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਐਸ ਪੀ ਸਿੰਘ ਬਘੇਲ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਜਾਰਜ ਕੁਰੀਅਨ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ, ਨਾਲ ਹੀ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਸਕੱਤਰ ਅਲਕਾ ਉਪਾਧਿਆਏ, ਵਧੀਕ ਸਕੱਤਰ ਵਰਸ਼ਾ ਜੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਕੋ-ਆਪਰੇਟਿਵ ਮਿਲਕ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਟਿਡ ਦੇ ਐਮਡੀ ਜਯਨ ਮਹਿਤਾ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਇਹ ਸੰਘ'ਅਮੂਲ' ਬ੍ਰਾਂਡ ਦੇ ਤਹਿਤ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2023-24 ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ/ਕਰਾਸਬ੍ਰੇਡ ਪਸ਼ੂਆਂ ਤੋਂ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 8% ਅਤੇ ਦੇਸੀ/ਗੈਰ-ਵਿਆਖਿਆਤਮਕ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ 44.76% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।" ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ, "ਮੱਝਾਂ ਤੋਂ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਹਾਲਾਂਕਿ 16% ਘਟਿਆ ਹੈ।"

ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 2023-24 ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਅੰਡੇ ਉਤਪਾਦਨ 3.17% ਵਧ ਕੇ 142.77 ਬਿਲੀਅਨ ਹੋ ਗਿਆ। “ਅੰਡੇ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਉਪਲਬਧਤਾ 103 ਅੰਡੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਹੈ,” ਇਸ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ। ਭਾਰਤ ਅੰਡੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੀਟ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ 4.95% ਵਧਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ 2023-24 ਵਿੱਚ 10.25 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉੱਨ ਦਾ ਕੁੱਲ ਉਤਪਾਦਨ 33.69 ਮਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਸੀ।

ਇਸ ਮੌਕੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਡੇਅਰੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਸਰਕਾਰ ਮੁਫਤ ਟੀਕੇ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਬਰੂਸੀਲੋਸਿਸ ਨੂੰ 2030 ਤੱਕ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਸ ਨਾਲ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ"। ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਬਘੇਲ ਨੇ ਪ੍ਰਤੀ ਪਸ਼ੂ ਔਸਤ ਦੁੱਧ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਸਕੱਤਰ ਉਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਡੇਅਰੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿਸ਼ਵ ਲੀਡਰ ਵਜੋਂ ਉਭਰਿਆ ਹੈ ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹਨ।

ਦੁੱਧ ਦੇ ਹੌਲੀ ਵਿਕਾਸ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ 'ਤੇ, ਜੀਸੀਐਮਐਮਐਫ ਦੇ ਐਮਡੀ ਮਹਿਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਵਾਧਾ ਲਗਭਗ 6% ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਔਸਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਮਾਨਸੂਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿੰਘ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੋਪਾਲ ਰਤਨ ਅਵਾਰਡ (ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ) ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ।