ਅਜਿਹਾ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਜੋ 'ਮੌਤ ਦੇ 15 ਸਾਲ ਬਾਅਦ' ਕਿਵੇਂ ਕਰਨ ਆਇਆ ਡੈਬਿਊ, ਜਾਣੋ ਕ੍ਰਿਕਟ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਅਨੌਖੀ ਕਹਾਣੀ
Wednesday, Jul 02, 2025 - 08:26 PM (IST)

ਸਪੋਰਟਸ ਡੈਸਕ- ਕ੍ਰਿਕਟ ਇਤਿਹਾਸ 'ਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਈ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਕਾਰਨਾਮੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਕ ਹੋਰ ਕਿਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜੋਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ। ਕੀ ਕੋਈ ਖਿਡਾਰੀ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ 15 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਡੈਬਿਊ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਮਜ਼ਾਕ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਹਕੀਕਤ ਹੈ। ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਹੈਰੀ ਲੀ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ। ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਇਹ ਨਾਮ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਟੈਸਟ ਮੈਚ ਖੇਡਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅਮਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਹੈਰੀ ਲੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ 15 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ ਸੀ।
1890 ਵਿੱਚ ਜਨਮਿਆ, ਸੁਪਨਾ ਸੀ ਲਾਰਡਜ਼ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣਾ
ਹੈਰੀ ਲੀ ਦਾ ਜਨਮ 1890 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਬਜ਼ੀ ਅਤੇ ਕੋਲੇ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਮੈਰੀਲੇਬੋਨ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੀ ਸੁਪਨਾ ਸੀ, ਉਹ ਸੀ ਲਾਰਡਜ਼ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦਾ ਮੱਕਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਐਮਸੀਸੀ (ਮੈਰੀਲੇਬੋਨ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕਲੱਬ) ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਗਰਾਊਂਡ ਸਟਾਫ ਵਜੋਂ ਨੌਕਰੀ ਮੰਗੀ। ਇੱਥੇ ਉਸਨੇ ਸਟੈਂਡ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਿੱਚ ਨੂੰ ਰੋਲ ਕਰਨ ਤੱਕ ਦੇ ਕੰਮ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮਿਡਲਸੈਕਸ ਦੀ ਅੰਡਰ-19 ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਈ ਅਤੇ 1914 ਤੱਕ ਉਹ ਕਾਉਂਟੀ ਟੀਮ ਦਾ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣ ਗਿਆ।
ਫਿਰ ਜੰਗ ਆਈ ਅਤੇ 'ਮੌਤ'
1914 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ 'ਤੇ ਲਾਰਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਦਾ ਉਸਦਾ ਸੁਪਨਾ ਆਪਣੇ ਖੰਭ ਫੈਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੇ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਹੈਰੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜ ਦੀ 13ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ (ਕੈਂਸਿੰਗਟਨ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 1915 ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 9 ਮਈ ਨੂੰ, ਉਸਨੂੰ ਔਬਰਸ ਰਿਜ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਪੱਟ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਲੱਗੀ ਅਤੇ ਉਹ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ 'ਨੋ ਮੈਨਜ਼ ਲੈਂਡ' ਵਿੱਚ ਪਿਆ ਰਿਹਾ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਜਰਮਨ ਫੌਜ ਉਸਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਹਸਪਤਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈ ਗਈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸਦੀ 'ਮੌਤ' ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਉਸਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ।
ਪਰ ਹੈਰੀ ਮਰਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਹੈਰੀ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕੈਦ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉੱਥੇ, ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੈਦੀ ਨੇ ਹੈਰੀ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸੱਟ ਨੂੰ ਵਧਾ-ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਦੱਸੇ ਤਾਂ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਕੈਦੀ ਦੀ ਚਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਗਈ ਅਤੇ ਹੈਰੀ ਨੂੰ ਅਕਤੂਬਰ 1915 ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਪਰ ਸੱਚਾਈ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਸੱਟ ਕਾਰਨ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਲੱਤ ਪੱਕੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਛੋਟੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਛੱਡਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਹੈਰੀ ਲੀ ਨੇ ਹਾਰ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਹਿੰਮਤ ਦੀ ਜਿੱਤ, ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ
ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਹੈਰੀ ਨੇ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨੀ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਮਿਡਲਸੈਕਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਸਿਖਲਾਈ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ। ਹੈਰੀ 1919 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਇਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਇੱਕ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ 13 ਵਾਰ 1,000+ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਾਉਂਟੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਚਮਕਦਾ ਰਿਹਾ।
ਅਤੇ ਫਿਰ... 'ਡ੍ਰੀਮ ਡੈਬਿਊ' 15 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਆਇਆ
ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆ, ਪਰ ਹੈਰੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਅਜੇ ਵੀ ਅਧੂਰੀ ਸੀ। 1930 ਵਿੱਚ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸੱਟਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਟੀਮ ਨੇ ਹੈਰੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 40 ਸਾਲਾ ਹੈਰੀ ਲੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਟੈਸਟ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ, ਜੋ ਉਸਦੀ 'ਮੌਤ' ਤੋਂ 15 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ।
ਫਰਵਰੀ 1931 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਚੌਥੇ ਟੈਸਟ ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਲਈ ਆਪਣਾ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਪਾਰੀ ਵਿੱਚ 18 ਦੌੜਾਂ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਵਿੱਚ 11 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਸਕੋਰਬੋਰਡ 'ਤੇ ਮਾਮੂਲੀ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇੱਕ ਖਿਡਾਰੀ ਲਈ ਜਿਸਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹੀ ਸੀ, ਇਹ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਕ੍ਰਿਕਟਰ, ਫਿਰ ਅੰਪਾਇਰ, ਫਿਰ ਕੋਚ
1934 ਵਿੱਚ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੈਰੀ ਲੀ ਅੰਪਾਇਰ ਬਣਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕੋਚਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਡਾਊਨਸਾਈਡ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਕੋਚਿੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 90 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ।