Fact Check: ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਅਧੂਰਾ ਹਿੱਸਾ ਫਿਰ ਵਾਇਰਲ

Fact Check by Vishvas News

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (Vishvas News)- ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ 'ਤੇ ਹਨ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ 'ਤੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸੁਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, “ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਮਤਲਬ? ਸੱਤਾ ਦਾ ਰਾਹ ਕਦੇ ਨਾ ਛੱਡੋ। ਮਾਫ਼ ਕਰਨਾ, ਸੱਚ ਦਾ ਰਾਹ ਕਦੇ ਨਾ ਛੱਡੋ।"

ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਕੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਇਕ ਵਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਵਾਇਰਲ ਕਲਿੱਪ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਉਸ ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਕੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਹੈ ਵਾਇਰਲ ?
tryfun11 ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਹੈਂਡਲ ਨੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਵਾਇਰਲ ਕਲਿੱਪ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸੁਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ''ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਮਤਲਬ? ਸੱਤਾ ਦਾ ਰਾਹ ਕਦੇ ਨਾ ਛੱਡੋ। ਮਾਫ਼ ਕਰਨਾ, ਸੱਚ ਦਾ ਰਾਹ ਕਦੇ ਨਾ ਛੱਡੋ।"

ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਕਈ ਹੋਰ ਯੂਜ਼ਰਸ ਵੀ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਆਰਕਾਈਵ ਲਿੰਕ ਇੱਥੇ ਦੇਖੋ।

ਪੜਤਾਲ
ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਜਾਣਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਇਰਲ ਕਲਿੱਪ ਦੇ ਕਈ ਕੀਫ੍ਰੇਮ ਕੱਢੇ ਅਤੇ ਗੂਗਲ ਲੈਂਸ ਰਾਹੀਂ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਸਾਨੂੰ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਅਸਲੀ ਵੀਡੀਓ ਮਿਲੀ ਹੈ।

ਅਸਲੀ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਭਾਸ਼ਣ ਮਿਲਿਆ। 28:10 ਮਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, “…ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੈ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਮਤਲਬ? ਸੱਤਾ ਦਾ ਰਾਹ ਕਦੇ ਨਾ ਛੱਡੋ। ਮਾਫ ਕਰਨਾ, ਸੱਚ ਦਾ ਰਾਹ ਕਦੇ ਨਾ ਛੱਡੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਹੈ…ਆਰਐਸਐਸ ਭਾਜਪਾ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ…ਅਸੀਂ ਹਾਂ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਉਹ ਹਨ ਸੱਤਾਗ੍ਰਹਿ। ਉਹ ਸੱਤਾ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰਨਗੇ।''

ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਫ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ 'ਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਫਿਸਲ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਕੁਝ ਹੀ ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗਲਤੀ ਸੁਧਾਰ ਲਈ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ 26 ਫਰਵਰੀ 2023 ਨੂੰ ਲਾਈਵ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਸਰਚ ਦੌਰਾਨ, ਸਾਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ 18 ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼-ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਵੈਰੀਫਾਈਡ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਅਸਲੀ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਫਿਸਲੀ ਜ਼ੁਬਾਨ, 'ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੱਤਾ ਦਾ ਰਸਤਾ ਕਦੇ ਨਾ ਛੱਡੋ'।

ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਜਨਰਲ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ ਫਿਸਲ ਗਏ ਸਨ। ਅਗਲੇ ਹੀ ਪਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗਲਤੀ ਸੁਧਾਰੀ ਅਤੇ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗ ਲਈ। ਸਾਡੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਪੁਰਾਣੀ ਅਧੂਰੀ ਕਲਿੱਪ ਹੁਣ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਭੰਡੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਪਿਛਲੀ ਜਾਂਚ ਦੌਰਾਨ ਯੂਪੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਅਭਿਮਨਿਊ ਤਿਆਗੀ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਨੂੰ ਐਡਿਟ ਕੀਤਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ।

ਜਾਂਚ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਪੋਸਟ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਹ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਕਿ tryfun11 ਨਾਮ ਦਾ ਇਹ Instagram ਹੈਂਡਲ ਨਵੰਬਰ 2023 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ 98 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਫਾਲੋ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਸਿੱਟਾ: ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਇਕ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਅੱਧਾ ਕੱਟ ਕੇ ਵਾਇਰਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ 'ਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਫਿਸਲ ਗਈ ਸੀ। ਉਹੀ ਵੀਡੀਓ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਦੇ ਅਧੂਰੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

(Disclaimer: ਇਹ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਸਲ ਵਿਚ Vishwas.News ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ Shakti collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜਗਬਾਣੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।)