Fact Check: ਜਾਮੀਆ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਵਕਫ਼ ਸੋਧ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਗ਼ਲਤ

Fact Check By BOOM

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਦਿੱਲੀ ਸਥਿਤ ਜਾਮੀਆ ਮਿਲੀਆ ਇਸਲਾਮੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਚਰਚਾ 'ਚ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇੱਕ ਦਾਅਵਾ ਵਾਇਰਲ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਜਾਮੀਆ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਕਫ਼ ਸੋਧ ਬਿੱਲ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।

BOOM ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਵਾਇਰਲ ਦਾਅਵਾ ਝੂਠਾ ਹੈ। ਜਾਮੀਆ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਕਫ਼ ਬਿੱਲ ਵਿਰੁੱਧ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅੰਦੋਲਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।

ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਤਾਰ ਏਜੰਸੀ ਆਈਏਐਨਐਸ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਾਮੀਆ ਕੈਂਪਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ ਤਾਇਨਾਤ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।

ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਤਾਰ ਏਜੰਸੀ ਆਈਏਐਨਐਸ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਾਮੀਆ ਕੈਂਪਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ ਤਾਇਨਾਤ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।

ਇਸ ਕਲਿੱਪ ਨੂੰ ਐਕਸ 'ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਕ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, 'ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਜਾਮੀਆ 'ਚ ਕੁਝ ਬਦਮਾਸ਼ CAA ਵਰਗੇ ਵਕਫ ਬਿੱਲ 'ਤੇ ਡਰਾਮਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਹੈ, ਜਾਮੀਆ ਵਿੱਚ ਫੋਰਸ ਤਾਇਨਾਤ ਹੈ।

ਪੋਸਟ ਦਾ ਆਰਕਾਈਵ ਲਿੰਕ.

ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ: ਵਾਇਰਲ ਦਾਅਵਾ ਝੂਠਾ ਹੈ
ਅਸੀਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕੀਵਰਡਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਖਬਰਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। 14 ਫਰਵਰੀ, 2025 ਦੀ ਲਾਈਵ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਇੱਕ ਖਬਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 10 ਫਰਵਰੀ ਤੋਂ ਜਾਮੀਆ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ਨੋਟਿਸ ਦੇਣ ਲਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਇਸ ਦੌਰਾਨ 13 ਫਰਵਰੀ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਸ ਨੇ 14 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਸੀ। ਖ਼ਬਰ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਵਕਫ਼ ਬਿੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਅਸੀਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਦੈਨਿਕ ਜਾਗਰਣ ਨੇ 17 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ, "ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਅਸਹਿਮਤੀ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਦਰਜ ਐੱਫਆਈਆਰਜ਼ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨਾ, ਮੁਅੱਤਲੀ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨਾ, ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ਨੋਟਿਸਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਵਾਪਸ ਲੈਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।"

ਜਾਂਚ ਦੌਰਾਨ, ਸਾਨੂੰ ਐਡਵਾਂਸ ਖੋਜ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ IANS ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ X ਹੈਂਡਲ 'ਤੇ 13 ਫਰਵਰੀ 2025 ਦੀ ਅਸਲੀ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਅੱਜ (13 ਫਰਵਰੀ) ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ।

ਬੂਮ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਜਾਮੀਆ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਖੋਜਕਾਰ ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੀ ਜੋਤੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਬੂਮ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜੋਤੀ ਨੇ ਵਾਇਰਲ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਵਕਫ ਬਿੱਲ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਮਾਮਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਜੋਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "15 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਅਸੀਂ 'ਪ੍ਰੋਟੈਸਟ ਡੇ' ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਾਮੀਆ ਹਰ ਸਾਲ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ 2019 'ਚ ਜਾਮੀਆ 'ਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪੁਲਸ ਨੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਹੋ ਕੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ CAA-NRC ਵਿਰੋਧੀ ਅੰਦੋਲਨ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ।"

ਜੋਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਜਾਮੀਆ ਵੀਸੀ ਨੇ ਇਸ ਦਿਨ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਕੰਟੀਨ ਅਤੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਬੰਦ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਨੋਟਿਸ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ 16 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਇਹ 'ਰੋਧ ਦਿਵਸ' ਮਨਾਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਸ਼ਾਮਲ ਚਾਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ਨੋਟਿਸ ਦਿੱਤਾ।

ਜੋਤੀ ਅੱਗੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਨੋਟਿਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇੱਕ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਕਮੇਟੀ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਬੈਠ ਗਈ। ਇਸ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦੌਰਾਨ ਪੁਲਿਸ ਨੇ 13 ਫਰਵਰੀ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਮੀਆ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮੰਗਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਸਾਡੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਅੱਤਲ ਕੀਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਐਫਆਈਆਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।"

ਕੀ ਸੀ ਸਾਰਾ ਮਾਮਲਾ
ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ ਜਾਮੀਆ ਵਿੱਚ CAA-NRC ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ 15 ਦਸੰਬਰ 2019 ਨੂੰ ਜਾਮੀਆ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ 'ਤੇ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹਰ ਸਾਲ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵੱਲੋਂ 'ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਦਿਵਸ' ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ, ਜਾਮੀਆ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੰਜਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 10 ਫਰਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 13 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਕਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਨੇ ਹਿਰਾਸਤ 'ਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਜਾਮੀਆ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ 17 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵੱਲੋਂ 15 ਫਰਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਪ੍ਰੈਸ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਐੱਫਆਈਆਰ, ਮੁਅੱਤਲੀ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਰੱਦ ਕਰਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਮੰਗਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਵਕਫ਼ ਬਿੱਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੋਈ ਮੁੱਦਾ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।

(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ BOOM ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ)