Fact Check : 'ਹਲਾਲਾ' ਕਾਰਨ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗਈ 12 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ! ਇਹ ਹੈ ਵੀਡੀਓ ਦੀ ਅਸਲ ਸੱਚਾਈ
Tuesday, Jan 21, 2025 - 03:53 AM (IST)
Fact Check By AAJTAK
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪ ਦਾ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਪਹਿਰਾਵੇ 'ਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਕਈ ਲੋਕ ਇੱਕ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸੁੱਟਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੀਡੀਓ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਘਟਨਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਤਬਲੀਗੀ ਜਮਾਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨਾਲ 'ਹਲਾਲਾ' ਕਰਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਝੜਪ ਹੋਈ ਸੀ। ਵੀਡੀਓ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਝੜਪ ਵਿੱਚ 12 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਐਕਸ 'ਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, "ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਔਰਤ ਦਾ ਹਲਾਲਾ ਕੌਣ ਕਰੇਗਾ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਵਿਵਾਦ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਤਬਲੀਗੀ ਜਮਾਤ ਦੇ 12 ਲੋਕ 72 ਹੂਰਾਂ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ..!" ਕਈ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੇ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਵੀ ਇਸੇ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ 'ਹਲਾਲਾ' ਇੱਕ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਤਲਾਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਾਰਾ ਇਕੱਠੇ ਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪਤਨੀ ਨੂੰ 'ਹਲਾਲਾ' ਪ੍ਰਥਾ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਆਦਮੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਸੰਬੰਧ ਬਣਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੂਜੇ ਆਦਮੀ ਤੋਂ ਤਲਾਕ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਇਸੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪਰ ਆਜ ਤਕ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਦਾ ਨਾ ਤਾਂ 'ਹਲਾਲਾ' ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਝੜਪ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਦੀ ਜਾਨ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਸਤੰਬਰ 2024 ਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਢਾਕਾ ਦੀ ਬੈਤੁਲ ਮੁਕਰਮ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਇਮਾਮ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਝੜਪ ਹੋਈ ਸੀ।
ਸੱਚਾਈ ਕਿਵੇਂ ਆਈ ਸਾਹਮਣੇ ?
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਕੀਫ੍ਰੇਮਸ ਨੂੰ ਰਿਵਰਸ ਸਰਚ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਤੰਬਰ 2024 ਦੀਆਂ ਕਈ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੋਸਟਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ। ਇੱਕ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਨਿਊਜ਼ ਪੋਰਟਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ 20 ਸਤੰਬਰ, 2024 ਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੈਪਸ਼ਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਬੈਤੁਲ ਮੁਕਰਮ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਖਤੀਬ (ਇਮਾਮ) ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।
ਇਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕੀਵਰਡ ਸਰਚ ਕਰਨ 'ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਈ ਖ਼ਬਰਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। Shyamal Sylhet ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਬੈਤੁਲ ਮੁਕਰਮ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਸਜਿਦ ਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ, 20 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਜੁੰਮੇ (ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ) ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਵੇਂ ਖਤੀਬ (ਇਮਾਮ) ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਖਤੀਬ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖ਼ਬਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਜਾਂ 'ਹਲਾਲਾ' ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
20 ਸਤੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਨਿਊਜ਼ ਪੋਰਟਲ Kalbela ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਖ਼ਬਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਇਮਾਮ, ਮੁਫਤੀ ਵਲੀ-ਉਰ-ਰਹਿਮਾਨ ਖਾਨ, ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਇਮਾਮ, ਮੁਫਤੀ ਰੂਹੁਲ ਅਮੀਨ (ਜੋ ਫਰਾਰ ਸੀ) ਆਪਣੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਸਮੇਤ ਮਸਜਿਦ 'ਚ ਆ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਇਮਾਮ ਨੇ ਨਵੇਂ ਇਮਾਮ ਕੋਲ ਜਾ ਕੇ ਮਾਈਕ ਫੜਿਆ ਤਾਂ ਨਵੇਂ ਇਮਾਮ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਇਹ ਬਹਿਸ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ। ਇੱਥੇ ਵੀ 'ਹਲਾਲਾ' ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਖ਼ਬਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੁਲਸ ਨੇ ਮਾਮਲਾ ਸ਼ਾਂਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਇਮਾਮ ਦੇ ਮਸਜਿਦ ਤੋਂ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵੇਂ ਇਮਾਮ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਾਈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕੀ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 'ਹਲਾਲਾ' ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੋਈ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਹੈ ?
ਖੋਜ ਕਰਨ 'ਤੇ ਸਾਨੂੰ 17 ਦਸੰਬਰ 2024 ਦੀ ਇੱਕ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਗਾਜ਼ੀਪੁਰ ਦੇ ਇੱਕ ਮਦਰੱਸੇ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ 'ਤੇ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਅੰਦਰ 'ਹਲਾਲਾ' ਦੇ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਸੰਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। 14 ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ 'ਹਲਾਲਾ' ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਇਮਾਮ ਨੂੰ ਵੀ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋ ਇਮਾਮਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪ ਨੂੰ 'ਹਲਾਲਾ' ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਦਾਅਵੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ Logically Facts ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ)
