Fact check: ਮਹਾਕੁੰਭ ''ਚ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਵਾਇਰਲ

Fack Check By: BOOM

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਮਹਾਕੁੰਭ 2025 'ਚ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਵਿਭਾਗ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਦਾ ਇਕ ਵੀਡੀਓ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀ ਅਸਲ ਘਟਨਾ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੈ। ਯੂਜ਼ਰਸ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨਾਲ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ 8 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।

'BOOM' ਨੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਖੇਤਰ 'ਚ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਅਤੇ 8 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਲਤ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਵਿਭਾਗ ਨੇ 27 ਦਸੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਬਣੇ ਇਕ ਅਸਥਾਈ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਇਕ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਉਸੇ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਦੌਰਾਨ ਦਾ ਹੈ।

'ਐਕਸ' 'ਤੇ ਇਕ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦਿਆਂ ਲਿਖਿਆ, ''ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਖੇਤਰ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਨਾਲ 8 ਲੋਕ ਜ਼ਖ਼ਮੀ।'' 

ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੈ।

ਫੈਕਟ ਚੈਕ

'BOOM' ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਵਲੋਂ ਮੇਲਾ ਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਕ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਨਾਜ਼ਨੀਨ ਅਖ਼ਤਰ ਨਾਂ ਦੇ ਇਕ ਐਕਸ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਗਲਤ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਸ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਵੀਡੀਓ ਡਿਲੀਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।

ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਪੁਲਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਐਕਸ ਅਕਾਊਂਟ ਤੋਂ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਰਿਪਲਾਈ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਹੈ।

यह @fireserviceup द्वारा की गई मॉक ड्रिल का वीडियो है।
भ्रामक तथ्यों के आधार पर अफवाह फैलाने के कारण आपके विरुद्ध FIR पंजीकृत की जा रही है।

— Kumbh Mela Police UP 2025 (@kumbhMelaPolUP) January 13, 2025

ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪੁਲਸ ਦੀ ਫੈਕਟ ਚੈਕ ਵਿੰਗ ਨੇ ਵੀ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਅਸਲ ਦੱਸ ਕੇ ਅਫ਼ਵਾਹ ਫੈਲਾਉਣ 'ਤੇ FIR ਦਰਜ ਕਰ ਕੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖੀ।

#UPPFactCheck- कुम्भ मेला क्षेत्र में @fireserviceup
द्वारा की गई मॉक ड्रिल के वीडियो को वास्तविक बताकर अफवाह फैलाने वालों के विरुद्ध @kumbhMelaPolUP द्वारा FIR पंजीकृत करके वैधानिक कार्यवाही की जा रही है।
कृपया तथ्यों को सत्यापित किये बिना सोशल मीडिया पर कोई भ्रामक पोस्ट न करें। https://t.co/zO0CH5d3ai pic.twitter.com/PY4WAfIHDd

— UPPOLICE FACT CHECK (@UPPViralCheck) January 13, 2025

ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਫਾਇਰ ਐਂਡ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਐਕਸ ਹੈਂਡਲ ਤੋਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ 27 ਦਸੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਕ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਹੈ। ਹੈਂਡਲ 'ਤੇ 27 ਦਸੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਇਕ ਪੋਸਟ ਕਰ ਕੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪੁਲਸ ਲਾਈਨ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ, ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਦੇ ਵਿਹੜੇ, ਕੇਂਦਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਪਰੇਡ, ਸੰਗਮ ਨੋਜ਼, ਨਾਗਵਾਸੁਕੀ ਖੇਤਰ, ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ/ਫਾਫਾਮਊ ਵਿਚ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਸੀ।

महाकुंभ मेला 2025 में उ.प्र.अग्निशमन तथा आपात सेवा विभाग के दायित्वों की पूर्ति हेतु आज दिनांक 27.12.2024 को डीजी फायर सर्विस श्री अविनाश चन्द्र की अध्यक्षता में वाइस चांसलर एस.डी.एम.ए. (उ.प्र.) लेफ्टिनेंट जनरल श्री योगेंद्र डिमरी एवं डीआईजी एन0डी0आर0एफ0 pic.twitter.com/6BCCQ4djUQ

— Fire & Emergency Services Uttar Pradesh Police (@fireserviceup) December 27, 2024

'ਦੈਨਿਕ ਭਾਸਕਰ' ਵਿਚ 27 ਦਸੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਇਸ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਬਣੇ 100 ਬੈੱਡ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਕੇਂਦਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਇਹ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ।

(Disclaimer: ਇਹ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਸਲ ਵਿਚ BOOM ਨਿਊਜ਼ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ Shakti collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜੱਗਬਾਈ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।)