ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਲ ''ਚ ''ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ'' ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ, ਜਾਣੋ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ''ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕੰਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰੋਚਕ ਜਾਣਕਾਰੀ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਦੇਸ਼ 'ਚ ਕੋਰੋਨਾ ਦਾ ਕਹਿਰ ਦਿਨੋਂ-ਦਿਨ ਵੱਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਬਿਸਤਰੇ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵੀ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੀਵਨ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਉਪਕਰਣ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ?
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਆਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਸਮਝਦੇ ਹੋ, ਜਦੋਂ ਇਕ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਇੰਨੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਸਾਹ ਲੈ ਸਕੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਦੋ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਮਕੈਨੀਕਲ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਨਾਨ-ਇਨਵੇਸਿਵ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ। ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੇ ਆਈ.ਸੀ.ਯੂ. ਵਿਚ ਵੇਖਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਅਕਸਰ ਮਕੈਨੀਕਲ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਟਿਊਬ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਨਾੜੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿਚ ਆਕਸੀਜਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਸਾਹ ਦੇ ਪਾਈਪ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਨੱਕ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰ ਕੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿਚ ਆਕਸੀਜਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਵਿਆਹਾਂ ’ਤੇ ਪਿਆ ਕੋਰੋਨਾ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ, ਅਪ੍ਰੈਲ-ਮਈ ’ਚ ਤੈਅ ਵਿਆਹ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੁਲਤਵੀ

ਕਦੋਂ ਤੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੋ ਰਿਹੈ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ
ਵੈਂਟੀਲੇਟਰਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਉਦੋਂ ਆਇਰਨ ਲੰਗ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਉਦੋਂ ਪੋਲੀਓ ਲਾਗ਼ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਜਾਨਾਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਉਦੋਂ ਇਸ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਖ਼ੂਬੀਆਂ ਸਨ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਵੈਂਟੀਲੇਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਖ਼ੂਬੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਗਈਆਂ।

ਕਿਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਂਦੀ ਹੈ
ਅਜਿਹੇ ਮਰੀਜ਼ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਸਾਹ ਨਹੀਂ ਲੈ ਪਾ ਰਹੇ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਆਈ.ਸੀ.ਯੂ. 'ਚ ਦਾਖਲ ਮਰੀਜ਼ ਇਸ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਐਨਸਥੀਸੀਆ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗਲ਼ੇ ਵਿਚ ਇਕ ਟਿਊਬ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੁਆਰਾ ਆਕਸੀਜਨ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰਾਂ 'ਤੇ 40 ਤੋਂ 50% ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕਿਸੇ ਪੱਕੇ ਨਤੀਜੇ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵਾਂਗ ਲੱਗਾ ਗ੍ਰਹਿਣ, ਵਿਆਹ ਮੁਲਤਵੀ ਹੋਣ ਨਾਲ ਖੁੱਸਿਆ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰੁਜ਼ਗਾਰ

ਵੈਂਟੀਲੇਟਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਹੋਰ ਵਿਕਲਪਾਂ 'ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹੈ ਜ਼ੋਰ
ਕਿਉਂਕਿ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਸਪਤਾਲ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਸੀਮਤ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਮਾਹਿਰ ਸਾਲ 2020 ਤੋਂ ਇਸ ਦੇ ਵਿਕਲਪਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰਤੀਬ ਵਿਚ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਇਕ ਨਵਾਂ ਉਪਕਰਣ ਬਣਾਇਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੀ-ਪੈਪ ਯੰਤਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਕੋਰੋਨਾ ਆਫ਼ਤ : PM ਮੋਦੀ ਅੱਜ ਟੀਕੇ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਾਲ ਕਰਨਗੇ ਗੱਲਬਾਤ

ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ 
ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਮੋਰੀ ਰਾਹੀਂ ਆਕਸੀਜਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਨਿਊਰੋਮਸਕੂਲਰ ਬਲੌਕਰ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ 'ਤੇ ਰੱਖਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਦੇ ਕੇ ਵਾਇਰਲ ਲੋਡ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਫੇਫੜੇ ਬਿਨਾਂ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਣ।

ਨੋਟ : ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਕੀ ਹੈ ਤੁਹਾਡੀ ਰਾਏ, ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ 'ਚ ਦਿਓ ਜਵਾਬ