ਹੋ ਜਾਓ ਸਾਵਧਾਨ! ਹਵਾ 'ਚ ਮਿਲਿਆ ਮੌਤ ਦਾ 'ਨਵਾਂ ਵਾਇਰਸ'
Monday, Sep 01, 2025 - 04:19 PM (IST)

ਵੈੱਬ ਡੈਸਕ : ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਹਵਾ ਹੁਣ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਧੂੜ ਅਤੇ ਧੂੰਏਂ ਨਾਲ, ਸਗੋਂ ਬਾਰੀਕ ਪਲਾਸਟਿਕ ਕਣਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੈ। ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਨਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਗਭਗ ਦੁੱਗਣੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕ ਸਾਹ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਸਮਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਹ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ।
ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਭਾਰਤੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕ ਕਣ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੁੱਗਣਾ ਜੋਖਮ: ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਾਲਗ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਔਸਤਨ 10.7 ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕ ਕਣ ਸਾਹ ਰਾਹੀਆਂ ਸਰੀਰ ਅੰਦਰ ਲੈਂਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਕੇ 21.1 ਕਣ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਖ਼ਤਰਾ ਲਗਭਗ 97 ਫੀਸਦੀ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਸਪਤਾਲਾਂ 'ਚ ਮਰੀਜ਼ਾਂ 'ਚ ਵਾਧਾ: ਖੋਜ ਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪਾਏ ਗਏ?
ਪੁਣੇ ਦੇ ਆਈਆਈਟੀਐੱਮ ਅਤੇ ਸਾਵਿਤਰੀਬਾਈ ਫੂਲੇ ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਹਵਾ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ 'ਚ ਕੁੱਲ 2,087 ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕ ਕਣ ਪਾਏ ਗਏ। ਇਹ ਕਣ ਪੰਜ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਬਣੇ ਸਨ:
ਪੋਲੀਥੀਲੀਨ ਟੈਰੇਫਥਲੇਟ (41%): ਬੋਤਲਾਂ ਅਤੇ ਪੈਕੇਜਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪਲਾਸਟਿਕ।
ਪੋਲੀਥੀਲੀਨ (27%): ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਬੈਗਾਂ ਅਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਕਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪੋਲੀਥੀਲੀਨ (18%): ਕੱਪੜੇ ਤੇ ਫੈਬਰਿਕ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਰੇਸ਼ੇ।
ਪੋਲੀਸਟੀਰੀਨ (9%): ਡਿਸਪੋਜ਼ੇਬਲ ਕੱਪਾਂ ਤੇ ਥਰਮੋਕੋਲ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣਾ।
ਪੀਵੀਸੀ (5%): ਪਾਈਪਾਂ ਅਤੇ ਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਛੋਟੇ ਕਣ, ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ
ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਪਲਾਸਟਿਕ ਕਣ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਿਹਤ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ:
PM10: ਇਹ ਵੱਡੇ ਕਣ ਹਨ ਜੋ ਨੱਕ ਅਤੇ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਫਸ ਸਕਦੇ ਹਨ।
PM2.5: ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਿੱਧੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਮਾ, ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਿਸ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
PM1: ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਕਣ ਹਨ ਜੋ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਰਲ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en
For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8
For Whatsapp:- https://whatsapp.com/channel/0029Va94hsaHAdNVur4L170e