ਆਖ਼ਰ ਕਿਉਂ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਖ਼ੂਨ ਦੇ ਪਿਆਸੇ ਹਨ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਤੇ ਈਰਾਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਕੀ ਹੈ ਰੋਲ? ਜਾਣੋ ਪੂਰਾ ਮਾਮਲਾ

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : 13 ਜੂਨ 2025 ਨੂੰ ਜੋ ਵੀ ਹੋਇਆ, ਉਹ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕੇਤ ਹੈ ਕਿ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਜੰਗ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ 'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਰਾਈਜ਼ਿੰਗ ਲਾਇਨ' ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਠਿਕਾਣਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਵੱਡਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਠਿਕਾਣੇ, ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਫੌਜੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਇਸ ਪੂਰੀ ਘਟਨਾ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਚਿੰਤਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ, ਜੋ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਾਥੀ ਹੈ, ਨੇ ਇਸ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਪਰ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਸਰਗਰਮ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਈਰਾਨ ਨੇ ਇਸਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਕੀ ਹੈ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਰਾਈਜ਼ਿੰਗ ਲਾਇਨ?
13 ਜੂਨ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਈਰਾਨ 'ਤੇ 'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਰਾਈਜ਼ਿੰਗ ਲਾਇਨ' ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਵਾਈ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਦਰਜਨਾਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਤਹਿਰਾਨ ਅਤੇ ਨੰਜ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਕੇਂਦਰਾਂ, ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨਿਰਮਾਣ ਇਕਾਈਆਂ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਕਮਾਂਡ ਕੇਂਦਰਾਂ 'ਤੇ ਬੰਬਾਰੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਤਹਿਤ ਕੁਝ ਸੀਨੀਅਰ ਈਰਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਈਰਾਨੀ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਮੁਹੰਮਦ ਬਘੇਰੀ ਅਤੇ ਕਈ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਈਰਾਨ ਨੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਈਰਾਨ 'ਤੇ ਫਿਰ ਕੀਤਾ ਵੱਡਾ ਹਮਲਾ, ਤਹਿਰਾਨ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਦਾਗੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ

ਕਿਉਂ ਵਧਿਆ ਤਣਾਅ?
ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਟਕਰਾਅ ਇਸ ਹਮਲੇ ਪਿੱਛੇ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਨੇ ਇੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਰਪੂਰ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ 15 ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੈ, ਪਰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖਤਰੇ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਕਈ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲੇ, ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਕਤਲ ਕੀਤੇ ਹਨ।

ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਕੀ ਹੈ?
ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੇ ਫੌਜੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਮਾਰਕੋ ਰੂਬੀਓ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਹਮਲਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕਪਾਸੜ ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਸਿਰਫ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਸੱਚਾਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਕੂਟਨੀਤਕ ਦਬਾਅ, ਖੇਤਰੀ ਫੌਜੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਅਤੇ ਅਸਿੱਧੇ ਸਮਰਥਨ ਰਾਹੀਂ ਪੂਰੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਹਮਲਾ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੱਲ ਦੀ ਉਮੀਦ ਸੀ।

ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਿਆ ਮਾਮਲਾ? (ਟਾਈਮਲਾਈਨ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ 'ਚ )

7 ਅਕਤੂਬਰ 2023: ਈਰਾਨ ਸਮਰਥਿਤ ਹਮਾਸ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, 1,100 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ।
1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024: ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਦਮਿਸ਼ਕ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨੀ ਕੌਂਸਲੇਟ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।
13 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024: ਈਰਾਨ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, 300 ਡਰੋਨ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗੀਆਂ।
19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024: ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ।
31 ਜੁਲਾਈ 2024: ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ ਹਮਾਸ ਨੇਤਾ ਹਨੀਆ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ।
1 ਅਕਤੂਬਰ 2024: ਈਰਾਨ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਤੇ 200 ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗੀਆਂ।
13 ਜੂਨ 2025: ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਰਾਈਜ਼ਿੰਗ ਲਾਇਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਹਵਾਈ ਹਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਬਿਆ ਈਰਾਨ! ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਦਾਅਵਾ- 200 ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਨਿਸ਼ਾਨਾ

ਅਗਲਾ ਕਦਮ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਹੁਣ ਸਾਰੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਈਰਾਨ 'ਤੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਵਾਬ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਸਿੱਧੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲੇ।
ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਜਾਂ ਹਮਾਸ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਸਮੂਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਮਲੇ।
ਸਾਈਬਰ ਹਮਲੇ।
ਇਹ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਪੂਰੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਨੂੰ ਜੰਗ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦੇਵੇ। ਅਮਰੀਕਾ-ਈਰਾਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਗੱਲਬਾਤ 15 ਜੂਨ ਨੂੰ ਓਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਣੀ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਬਕਾਇਆ ਹੈ।

ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਈਰਾਨ ਟਕਰਾਅ ਅਸਲ 'ਚ ਕੀ ਹੈ?
- ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਝਗੜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ।
- ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਯਹੂਦੀ ਰਾਜ ਦੇ ਵਜੂਦ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।
- ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਈਰਾਨ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਨਾਜਾਇਜ਼ ਰਾਜ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਤਾਕਤਾਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਕੂਟਨੀਤੀ ਅਜੇ ਵੀ ਕੁਝ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ?
ਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਹੁਣ ਸਿੱਧੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੀ ਚੰਗਿਆੜੀ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਦੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ, ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੱਲ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਅੱਗੇ ਆਉਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਜੋ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਹ ਸਿਰਫ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ

For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en

For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8