ਹੁਣ ਇਸ ਦੇਸ਼ ''ਚ Gen-Z ਦਾ ਹਿੰਸਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ: ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਭੱਜੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਫ਼ੌਜ ''ਤੇ ਲੱਗਾ ਤਖ਼ਤਾਪਲਟ ਦਾ ਦੋਸ਼

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੱਟ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਟਾਪੂ ਨੁਮਾ ਦੇਸ਼ ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਜੇਨਰੇਸ਼ਨ Z (Gen Z) ਦੇ ਹਿੰਸਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੱਤਾ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਨਤਕ ਵਿਰੋਧ ਦੀ ਵਧਦੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਆਂਦਰੇ ਰਾਜੋਏਲੀਨਾ ਆਖਰਕਾਰ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅੰਤਾਨਾਨਾਰੀਵੋ ਤੋਂ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਭੱਜਣਾ

ਰੇਡੀਓ ਫਰਾਂਸ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ (RFI) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਮੈਨੁਅਲ ਮੈਕਰੋਨ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਰਾਜੋਏਲੀਨਾ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਦੂਤਘਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਫੌਜੀ ਦਖਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਬਲੂਮਬਰਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਫ਼ਤਰ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਟਿੱਪਣੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਇੰਨੀ ਵਿਗੜ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ, ਰਾਜੋਏਲੀਨਾ ਨੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਫੌਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤਖ਼ਤਾਪਲਟ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ "ਬਾਗ਼ੀ ਤੱਤ ਲੋਕਤੰਤਰ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਰਹੇ ਸਨ," ਪਰ ਅਗਲੇ ਹੀ ਦਿਨ ਉਸ ਨੂੰ ਖੁਦ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਬੇਦਖਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਟਰੇਨ ਨੇ ਮਾਰੀ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਨੂੰ ਟੱਕਰ! ਮਚਿਆ ਚੀਕ-ਚਿਹਾੜਾ, 100 ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਜ਼ਖਮੀ

ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ, ਪਾਣੀ-ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਕਿੱਲਤ ਤੋਂ ਸੱਤਾ ਸੰਕਟ ਤੱਕ

ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਕਿੱਲਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਸਨ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਕੱਟਾਂ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਿੱਲਤ ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ। ਇਸ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈਡ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਫੈਲਾਇਆ। ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਉਤਰ ਆਏ, "ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਖਤਮ ਕਰੋ" ਅਤੇ "ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਓ" ਵਰਗੇ ਨਾਅਰੇ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ। ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪਾਂ ਹੋਈਆਂ। 22 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਇਮਾਰਤਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਫੌਜ ਨੇ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰਫਿਊ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ, ਕੀਨੀਆ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਮੋਰੱਕੋ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈਡ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਵਿਰੁੱਧ ਪੁਜ਼ੀਸ਼ਨਾਂ ਲਈਆਂ ਹਨ।

ਫੌਜ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਵਿਦਾਇਗੀ

ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਫੌਜ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਇਕਾਈ CAPSAT (Corps des personnel et des services administratifs et techniques) ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਜੋਏਲੀਨਾ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਇਹ ਉਹੀ ਇਕਾਈ ਹੈ ਜਿਸਨੇ 2009 ਵਿੱਚ ਰਾਜੋਏਲੀਨਾ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਜਦੋਂ ਫੌਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਫੈਲ ਗਈ ਤਾਂ CAPSAT ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਕੀਤੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਹੋਇਆ ਐਲਾਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸਨਮਾਨਿਤ

ਰਾਜੋਏਲੀਨਾ ਦਾ ਸੱਤਾ ਸਫ਼ਰ: ਇੱਕ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਯਾਤਰਾ

2009: ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਫੌਜ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਾਰਕ ਰਾਵਲੋਮਾਨਨਾ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
2014: ਉਸਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।
2018: ਉਹ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਇਆ।
2023: ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ, ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ "ਧੋਖਾਧੜੀ" ਕਿਹਾ।
2025: ਫੌਜ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧਦੇ ਜਨਤਕ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੱਤਾ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ।
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜੋਏਲੀਨਾ ਦੀ "ਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਕਤੀ, ਭਾਈ-ਭਤੀਜਾਵਾਦ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ" ਨੇ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ।

ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ 'ਚ ਹੁਣ ਅੱਗੇ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?

ਇੱਕ ਅੰਤਰਿਮ ਫੌਜੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ। ਫੌਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜਲਦੀ ਹੀ "ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ" ਲਈ ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰੇਗੀ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ, ਅਫਰੀਕੀ ਯੂਨੀਅਨ (AU) ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਨੇ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ "ਗੰਭੀਰ ਚਿੰਤਾ" ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ "ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਹੱਲ" ਲੱਭਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਹੁਣ Fastag 'ਚ 1,000 ਰੁਪਏ ਦਾ ਰਿਚਾਰਜ ਮਿਲੇਗਾ ਮੁਫ਼ਤ, NHAI ਲਿਆਇਆ ਇਹ ਖ਼ਾਸ ਆਫਰ

ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ

For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en

For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8