ਈਰਾਨੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕੀਤੀ ਫੇਲ੍ਹ! ਕਿਉਂ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਆਇਰਨ ਡੋਮ ਤੇ ਐਰੋ-3
Tuesday, Jun 17, 2025 - 08:56 PM (IST)

ਤੇਲ ਅਵੀਵ: ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਯੁੱਧ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਰੱਖਿਆ ਫੋਰਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਈਰਾਨ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਰਾਤ ਤੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਤੇ 370 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾ ਘਾਤਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਹੈ। ਈਰਾਨੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੇਲ ਅਵੀਵ ਤੋਂ ਹਾਈਫਾ ਤੱਕ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਯਾਨੀ, ਈਰਾਨ ਦੀਆਂ ਕਈ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਜਿਸਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਭੇਦ ਮੰਨਦੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜ ਇਹ ਕਹਿਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ 'ਅਭੇਦ' ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੂੰ "ਵਿਸਫੋਟਕਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਬੱਸ" ਕਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਸਿੱਧੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਆਇਰਨ ਡੋਮ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਡੇਵਿਡਜ਼ ਸਲਿੰਗ ਅਤੇ ਐਰੋ-2 ਅਤੇ ਐਰੋ-3 ਵਰਗੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਸਥਾਨਕ ਪੁਲਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਰਾਤ ਅਤੇ ਐਤਵਾਰ ਸਵੇਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਉੱਤਰੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨਾਲ ਚਾਰ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ, ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ। ਤੇਲ ਅਵੀਵ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਬਾਤ ਯਾਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਚਾਰ ਹੋਰ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਦਰਜਨਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਖੋਜ ਤੇ ਬਚਾਅ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਹੱਦ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲੇ 'ਚ ਇੱਕ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਲਗਭਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੰਕਰੀਟ ਦੇ ਮਲਬੇ ਅਤੇ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਸਟੀਲ ਦੇ ਵੱਡੇ ਢੇਰ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਗਾਜ਼ਾ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਈਰਾਨ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੰਧ ਤੋੜੀ
ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ, ਈਰਾਨੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੇ ਤੇਲ ਅਵੀਵ ਵਿੱਚ ਕਿਰਿਆ ਕੰਪਲੈਕਸ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਕਿਰਿਆ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਡਿੱਗਦੀਆਂ ਵੇਖੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਜੋ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਪੈਂਟਾਗਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਜੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਰੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਡਿੱਗੀਆਂ ਜਾਂ ਇਸਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ। ਪਰ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੈਂਕੜੇ ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੈਨਿਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ, ਆਈਡੀਐੱਫ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਨਦਾਵ ਸ਼ੋਸ਼ਾਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਈਰਾਨ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟਾਂ 'ਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਗਲਤ ਫਾਇਰ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਉਹ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਨਾਗਰਿਕ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵੱਲ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।" ਐਤਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਿਸ਼ਾਨੇ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਤੇਲ ਅਵੀਵ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰੇਹੋਵੋਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਾਗਰਿਕ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ, ਵੇਇਜ਼ਮੈਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਮਲੇ ਬੰਦਰਗਾਹ ਸ਼ਹਿਰ ਹਾਈਫਾ ਵਿੱਚ ਹੋਏ, ਜਿੱਥੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤੇਲ ਰਿਫਾਇਨਰੀ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਰੱਖਿਆ ਤੰਤਰ
ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਈਰਾਨ ਦੁਆਰਾ ਦਾਗੀਆਂ ਗਈਆਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਈਰਾਨੀ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਵੀ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੀ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸਫਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਆਓ ਇਸਨੂੰ ਸਮਝੀਏ। ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਮੈਕ 5 ਦੀ ਹਾਈਪਰਸੋਨਿਕ ਗਤੀ 'ਤੇ ਉੱਡ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਭਾਵ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਗਤੀ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 5 ਗੁਣਾ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਤ੍ਹਾ ਤੋਂ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਮਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਬੈਟਰੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ "ਡੇਵਿਡਜ਼ ਸਲਿੰਗ" ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਡੇਵਿਡ ਅਤੇ ਗੋਲਿਅਥ ਦੀ ਬਾਈਬਲੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜਨਾਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਅਸਫਲਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਈਰਾਨ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸ਼ਾਹੇਦ ਹਜ ਕਾਸੇਮ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾਗੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਠੋਸ ਬਾਲਣ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਰੇਂਜ 1,600 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਲੁਕਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਾਈਪਰਸੋਨਿਕ ਗਤੀ (ਮੈਕ 5+) 'ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਿਸਟਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਕੁੱਲ 370 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਸਿਰਫ 10 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਡਿੱਗੀਆਂ, ਤਾਂ ਇਹ 90 ਫੀਸਦੀ ਰੁਕਾਵਟ ਦਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮੰਨੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਰ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਅਤੇ ਸੰਘਣੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਵੀ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਹੋਏ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਦਰਜਨਾਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਦਾਗੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸੀਮਤ ਇੰਟਰਸੈਪਟਰ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਕਾਰਨ ਥੱਕਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸਫਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਈਰਾਨ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਰੱਖਿਆ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਮਾਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਹੋਣਗੇ ਕਿ ਕੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਮੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਯੋਗ ਹੈ ਜਾਂ ਕੀ ਲੜਾਈ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en
For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8
For Whatsapp:- https://whatsapp.com/channel/0029Va94hsaHAdNVur4L170e