ਚੀਨ ''ਚ ਅਮੀਰਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਸਰਕਾਰ, ਆਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਘਬਰਾਏ ਕਾਰੋਬਾਰੀ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕੰਪਨੀ ਪੀਡੀਡੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਕੋਲਿਨ ਹੁਆਂਗ ਨੇ ਚੀਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਆਦਮੀ ਬਣ ਕੇ ਸੁਰਖੀਆਂ ਬਟੋਰੀਆਂ। ਪਰ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਪੀਡੀਡੀ ਨੇ ਮੁਨਾਫੇ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ 'ਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ। ਹੁਆਂਗ ਨੂੰ ਰਾਤੋਂ-ਰਾਤ 14 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਨੋਂਗਫੂ ਸਪਰਿੰਗ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸ਼ਾਨਸ਼ਾਨ ਝੋਂਗ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਚੀਨ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਅਰਬਪਤੀ ਬਣ ਗਏ। 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨੋਂਗਫੂ ਸਪਰਿੰਗ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਆਪਣਾ ਉਦਾਸ ਨਜ਼ਰੀਆ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਝੋਂਗ ਵੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਅਮੀਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਖਿਸਕ ਗਏ।

ਚੀਨੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਦਿੱਗਜ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਟਾਕ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਦੀ 'ਸਾਂਝੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ' ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਮੁੱਖ ਜ਼ੋਰ ਉੱਚ ਅਮੀਰਾਂ 'ਤੇ ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਕੱਸਣਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਲ ਸਟਰੀਟ ਬ੍ਰੋਕਰ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਆਦਮੀ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਦਾ ਅਸਲ ਮਕਸਦ ਜੋ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਚੀਨੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਫੈਲਾਇਆ ਗਿਆ, ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ 'ਚ ਅਸਲ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਪੁਰਾਣੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ

1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਦੇਗ ਸ਼ਿਆਓਪਿੰਗ ਦੇ ਸੁਪਰੀਮ ਲੀਡਰ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਪੁਰਾਣੀ ਮਾਓਵਾਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦੌਲਤ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰਤੀ ਇਸ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਬਦਲਣ ਲੱਗੀ। ਉਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਵਧ ਰਹੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਮੀਰ ਬਣਨਾ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੇਚ ਸੀ। ਅਮੀਰ ਬਣਨਾ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਸੀ ਪਰ ਬਹੁਤਾ ਅਮੀਰ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ। ਚੀਨ ਦੂਜੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੌਲਤ ਕਮਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਨਾਈਜੀਰੀਆ, ਮੈਕਸੀਕੋ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਛੋਟੀਆਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਜਾਇਦਾਦ ਮਾਮੂਲੀ ਰਹੀ।

ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ 2000 ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਉਛਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਇੱਕ ਅਣਲਿਖਤ ਸੀਮਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਦੌਲਤ 10 ਅਰਬ ਡਾਵਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਵਧ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਚੀਨ ਦੀ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰਲੇ ਰੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਉੱਚ ਦਰ ਲਈ ਵੀ ਅਸਾਧਾਰਨ ਸੀ। 2010 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਾਇਦਾਦ 10 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਉਹ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਲਾਖਾਂ ਪਿੱਛੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਦੋਸ਼ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਸਨ ਪਰ ਟੀਚਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਸ਼ੱਕ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਕੌਣ

ਜਿਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਹਰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਵੇ, ਉੱਥੇ ਕਈ ਉੱਦਮੀ ਡਰ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜੀਅ ਰਹੇ ਸਨ। 2012 ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ੀ ਨੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਜੋ ਕੁਲੀਨ ਵਰਗ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਜਨਤਕ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਵੱਡੇ ਲੋਕ ਉਸ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਨ। ਪਰ ਚੀਨ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਮੰਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਡੀਆਂ ਤਕਨੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ 'ਤੇ ਆ ਗਈਆਂ। ਅਗਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ 10 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਾਇਦਾਦ ਬਣਾਈ। ਅਲੀਬਾਬਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਜੈਕ ਮਾ ਇਸ 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਸਨ।

ਇਹ ਸਥਿਤੀ 2020 ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ। ਚੀਨ ਨੇ ਲਗਭਗ 240 ਅਰਬਪਤੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਦੁੱਗਣੇ ਸਨ। ਉਸੇ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜੈਕ ਮਾ ਨੇ ਚੀਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਵਿਰੁੱਧ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਅਲੀਬਾਬਾ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਡਿੱਗ ਗਈ। ਜੈਕ ਮਾ ਅਮੀਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗ ਗਿਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਤੋਂ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਸ਼ੀ ਨੇ ਆਪਣੀ 'ਸਾਂਝੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ' ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜੋ ਚੀਨੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੇ 'ਸਮਾਨਤਾਵਾਦੀ' ਮੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੀਆਂ ਸਨ।

ਵਧ ਰਹੀ ਸਮੱਸਿਆ

ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਮੀਰ ਬਣਨਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਉੱਦਮ ਪੂੰਜੀ ਫੰਡ ਸੁੱਕਣ ਨਾਲ, ਨੌਜਵਾਨ ਨਿਵੇਸ਼ ਬੈਂਕਿੰਗ ਵਰਗੇ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਵਾਲੇ ਪੇਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹਨ। ਅਮੀਰ ਲੋਕ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਰਹੇ ਹਨ।  ਚੀਨ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਕਰੋੜਪਤੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 15,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਅਮੀਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 4,300 ਹੈ।

ਵੱਡੀ ਤਸਵੀਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਹੁਣ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਸਾਲ 2021 ਤੋਂ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਕੁੱਲ ਬਜ਼ਾਰ ਪੂੰਜੀਕਰਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ ਲਗਭਗ 50% ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਮੁੱਲ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਦੌਲਤ ਵਿੱਚ ਨਾਟਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ 35% ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸਿਆ ਵਿਚ ਇਹ 10 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧੀ ਹੈ। 

ਚੀਨ ਬਨਾਮ ਅਮਰੀਕਾ

ਚੀਨ ਦੇ ਅਮੀਰ ਲੋਕ ਲਾਈਮਲਾਈਟ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਬਣੋ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਸਪੇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਭਾਰਤ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ 'ਤੇ ਅਰਬਾਂ ਡਾਲਰ ਖਰਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਖ਼ਿਤਾਬ ਗੁਆਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਲੱਭਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹੋ।