IRCTC ਨਹੀਂ ਚਲਾਉਂਦਾ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ! ਜਾਣੋ ਕੌਣ ਹੈ ਇਸ ਦਾ ਅਸਲ ਮਾਲਿਕ

ਬਿਜਨੈੱਸ ਡੈਸਕ - ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਆਵਾਜਾਈ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡੂੰਘੀਆਂ ਵਸੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਲੋਕ ਮਾਣ ਨਾਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਇਹ ਸਾਡੀ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਮਾਣ ਹੈ।" ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਰੇਲਗੱਡੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਨਹੀਂ ਹੈ? ਦਰਅਸਲ, ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਰੇਲਵੇ ਇਸਦਾ ਭਾਰੀ ਸਾਲਾਨਾ ਕਿਰਾਇਆ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਰੇਲਵੇ ਇਸਨੂੰ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਸਦਾ ਮਾਲਕ
ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹਨ। ਸਟੇਸ਼ਨ, ਟਰੈਕ, ਇੰਜਣ, ਕੋਚ, ਸਭ ਕੁਝ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ, ਸ਼ਤਾਬਦੀ, ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਤੇ ਗਤੀਮਾਨ ਵਰਗੀਆਂ ਦਰਜਨਾਂ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਵਿੱਤ ਨਿਗਮ (IRFC) ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹਨ।

IRFC ਕੀ ਹੈ?
IRFC ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1986 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਵਿੱਤੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਸ ਪੈਸੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰੇਲਵੇ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਲਈ, ਜਾਂ ਇਹਨਾਂ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਲੀਜ਼ 'ਤੇ ਦੇਣਾ ਹੈ।

ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੇਲਵੇ ਅਤੇ IRFC ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਇੱਕ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਅਤੇ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਵਰਗਾ ਹੈ। IRFC ਰੇਲਗੱਡੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਰੇਲਵੇ ਇਸਨੂੰ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਵੀ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ
ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੈਮੀ-ਹਾਈ-ਸਪੀਡ ਰੇਲਗੱਡੀ, ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ, ਇਸ ਮਾਡਲ 'ਤੇ ਚੱਲਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਯਾਤਰੀ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਟਿਕਟਾਂ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਰੇਲਵੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰੇਲਵੇ ਉਸੇ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ IRFC ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਰਕਮ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਵੀ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਲਈ ਲੀਜ਼ ਮਾਡਲ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਾਲਾਨਾ ਲਗਭਗ ₹20,000 ਕਰੋੜ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

IRFC ਰੇਲਵੇ ਦੀਆਂ 80% ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਮਾਲਕ
ਸਿਰਫ਼ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਰੇਲਵੇ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ 80% ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ IRFC ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹਨ। ਇਹ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਲੀਜ਼ 'ਤੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਲੀਆ IRFC ਦੇ ਮਾਲੀਏ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ IRFC ਦੀਆਂ ਹਨ, ਰੇਲਵੇ ਦੀਆਂ ਨਹੀਂ; ਰੇਲਵੇ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ।