ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਿਲਵਰ ਮੈਡਲ ਦੀ ਆਸ ਟੁੱਟੀ, CAS ਵੱਲੋਂ ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਦੀ ਅਪੀਲ ਖਾਰਜ

ਸਪੋਰਟ ਡੈਸਕ : ਪੈਰਿਸ ਓਲੰਪਿਕ 2024 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਸਟਾਰ ਪਹਿਲਵਾਨ ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਨੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਤਗਮੇ ਲਈ ਕੋਰਟ ਆਫ ਆਰਬਿਟਰੇਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸਪੋਰਟਸ (ਸੀਏਐੱਸ) ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਪਰ ਫੈਸਲਾ ਦੇਣ ਦੀ ਤਰੀਕ ਲਗਾਤਾਰ ਟਾਲਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਬੁੱਧਵਾਰ (14 ਅਗਸਤ) ਨੂੰ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੀਏਐੱਸ ਨੇ ਵਿਨੇਸ਼ ਦੀ ਅਪੀਲ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਫੈਸਲਾ 13 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਸੀ ਪਰ ਖਬਰ ਆਈ ਸੀ ਕਿ ਫੈਸਲੇ ਦੀ ਤਰੀਕ ਵਧਾ ਕੇ 16 ਅਗਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।  ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਓਲੰਪਿਕ ਸੰਘ (IOA) ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਾ. ਪੀਟੀ ਊਸ਼ਾ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ (UWW) ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਪਹਿਲਵਾਨ ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੇ ਕੋਰਟ ਆਫ ਆਰਬਿਟਰੇਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸਪੋਰਟ (CAS) ਦੇ ਫੈਸਲੇ 'ਤੇ ਹੈਰਾਨੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਮੈਚ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤਾ ਅਯੋਗ ਕਰਾਰ

ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ? ਦਰਅਸਲ, ਪੈਰਿਸ ਓਲੰਪਿਕ ਦੌਰਾਨ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ 6 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ 3 ਮੈਚ ਖੇਡ ਕੇ 50 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੇ ਫਾਈਨਲ 'ਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਕੇ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸੋਨ ਤਗਮੇ ਦਾ ਮੈਚ 7 ਅਗਸਤ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਹੋਣਾ ਸੀ ਪਰ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਸੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਅਯੋਗ ਕਰਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਚ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦਾ ਭਾਰ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਵੱਧ ਸੀ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ ਸੀਏਐੱਸ 'ਚ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰਵਾਇਆ। ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮੰਗ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਮੈਚ ਖੇਡਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਈਵੈਂਟ 'ਚ ਸਿਲਵਰ ਮੈਡਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਹੁਣ ਇਹ ਅਪੀਲ ਵੀ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
 

ਵਕੀਲਾਂ ਨੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਇਹ ਦਲੀਲਾਂ
-ਵਿਨੇਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 3 ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਪਿਆ। ਉਸਨੇ ਊਰਜਾ ਲਈ ਭੋਜਨ ਖਾਧਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦਾ ਭਾਰ 52.7 ਕਿਲੋ ਹੋ ਗਿਆ।
- 100 ਗ੍ਰਾਮ ਭਾਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਐਥਲੀਟ ਦੇ ਭਾਰ ਦੇ 0.1% ਤੋਂ 0.2% ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਗਰਮੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਸੋਜ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਭਾਰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਖੇਡ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਾਫੀ ਦੂਰੀ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੂੰ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ।

ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਨੂੰ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਨ 3 ਸਵਾਲ 
ਪਹਿਲਾ ਸਵਾਲ: ਕੀ ਵਿਨੇਸ਼ ਇਸ ਨਿਯਮ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਭਾਰ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ?
ਦੂਜਾ ਸਵਾਲ: ਕੀ ਕਿਊਬਾ ਦੇ ਪਹਿਲਵਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਸਾਂਝਾ ਕਰੇਗੀ?
ਤੀਜਾ ਸਵਾਲ: ਕੀ ਵਿਨੇਸ਼ ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਗੁਪਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ?

ਇਹ ਸਵਾਲ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਈਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ CAS ਜਾਂਚਕਰਤਾ ਉਸਦੇ ਜਵਾਬਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਸਨ। ਵਿਨੇਸ਼ ਅਜੇ ਪੈਰਿਸ 'ਚ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ CAS ਦਾ ਫੈਸਲਾ 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਵਿਨੇਸ਼ ਦਾ 17 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਆਉਣਾ ਸੰਭਵ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਅਜਿਹਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸੀਏਐੱਸ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਨੇਸ਼ ਜਲਦੀ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਪਰਤ ਆਵੇਗੀ।

ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਵਿੱਚ 3 ਗੋਲਡ ਜਿੱਤੇ
ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ 'ਚ ਲਗਾਤਾਰ 3 ਸੋਨ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ 2014 ਗਲਾਸਗੋ, 2018 ਗੋਲਡ ਕੋਸਟ ਅਤੇ 2022 ਬਰਮਿੰਘਮ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੋਨ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ 2018 ਜਕਾਰਤਾ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੋਨ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ।

ਪਹਿਲਵਾਨ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ ਕੁਸ਼ਤੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਸੰਨਿਆਸ
ਪੈਰਿਸ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ 7 ​​ਅਗਸਤ ਨੂੰ 50 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦਾ ਫਾਈਨਲ ਖੇਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਨੇ ਕੁਸ਼ਤੀ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਪੋਸਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਿੱਤੀ। ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਤੀ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਜਿੱਤ ਗਈ। ਮੈਂ ਹਾਰ ਗਈ ਹਾਂ, ਮਾਫ ਕਰਨਾ, ਤੇਰਾ ਸੁਪਨਾ, ਮੇਰੇ ਹੌਂਸਲੇ ਸਭ ਟੁੱਟ ਗਏ ਹਨ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਹੁਣ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਲਵਿਦਾ ਕੁਸ਼ਤੀ 2001-2024। ਉਸ ਨੇ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਰਿਣੀ ਰਹੇਗੀ।

CAS ਕੀ ਹੈ, ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ?
ਕੋਰਟ ਆਫ਼ ਆਰਬਿਟਰੇਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸਪੋਰਟ (CAS) ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਲਸੀ ਅਤੇ ਵਿਚੋਲਗੀ ਰਾਹੀਂ ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਖੇਡ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦੀ ‘ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਵਾਦਾਂ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣ ਵਿੱਚ, CAS ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ, ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਅਟੁੱਟ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। CAS ਆਪਣੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਕਸਾਰਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਹੁੰਚ ਖੇਡ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਕਾਨੂੰਨੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।