ਸਾਵਧਾਨ! ਬੱਚਿਆਂ ''ਚ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਹੀ ਹੈ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ, ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਧਿਆਨ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦੈ ਨੁਕਸਾਨ
Wednesday, Aug 06, 2025 - 05:38 PM (IST)

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲੀਆ ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ 5 ਤੋਂ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਇਓਪੀਆ (ਨੇੜਲੀ ਨਜ਼ਰ) ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ - ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇੜਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼-ਸਾਫ਼ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਦੂਰ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਧੁੰਦਲੀਆਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦੀਆਂ ਦਰਾਂ: ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਸੰਕੇਤ
1999 ਵਿੱਚ ਮਾਇਓਪੀਆ ਦੀ ਦਰ 4.44% ਸੀ।ਇਹ ਅੰਕੜਾ 2019 ਵਿੱਚ ਵਧ ਕੇ 21.5% ਹੋ ਗਿਆ।ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ 2050 ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 48% ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਇਓਪੀਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਵਾਧਾ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕੋਵਿਡ-19 ਅਤੇ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮਾਂ: ਨਜ਼ਰ 'ਤੇ ਵਧਦਾ ਬੋਝ
ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਔਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੀ ਵਧਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਵਾਧੂ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ।
ਸਕਰੀਨ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ, ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਥੱਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਗੇਂਦ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਦਾ ਆਕਾਰ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮਾਇਓਪੀਆ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੋਬਾਈਲ, ਟੈਬਲੇਟ ਅਤੇ ਲੈਪਟਾਪ ਦੀ ਸਕ੍ਰੀਨ ਨੂੰ ਘੰਟਿਆਂਬੱਧੀ ਦੇਖਣ ਦੀ ਆਦਤ ਨਜ਼ਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਮਾਇਓਪੀਆ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੰਭਾਵਿਤ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ
ਜੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਮਾਇਓਪੀਆ ਸਿਰਫ ਐਨਕਾਂ ਪਹਿਨਣ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ:
ਰੇਟਿਨਲ ਡੀਟੈਚਮੈਂਟ
ਗਲਾਕੋਮਾ
ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ
ਨਜ਼ਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ
ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਅ:
ਮਾਪਿਆਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ
ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਮਾਇਓਪੀਆ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਹੌਲੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
1. ਨਿਯਮਤ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ:
ਹਰ 6 ਤੋਂ 12 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।
2. ਬਾਹਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੋ:
ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 90 ਤੋਂ 120 ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਮਾਇਓਪੀਆ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡੋਪਾਮਾਈਨ ਦੇ સ્ત્રાવ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਖ ਦੀ ਗੇਂਦ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
3. 20-20-20 ਨਿਯਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ:
ਹਰ 20 ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 20 ਫੁੱਟ ਦੂਰ ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਨੂੰ 20 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਦੇਖੋ। ਇਹ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫੋਕਸ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
4. ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮਾਂ ਸੀਮਤ ਕਰੋ:
2 ਤੋਂ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 1 ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
6 ਤੋਂ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ, ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮਾਂ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
5. ਐਰਗੋਨੋਮਿਕ ਸੈੱਟਅੱਪ:
ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇਖਦੇ ਸਮੇਂ ਢੁਕਵੀਂ ਰੋਸ਼ਨੀ, ਸਹੀ ਦੂਰੀ (ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 18-24 ਇੰਚ), ਅਤੇ ਸਹੀ ਬੈਠਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ।