ਇਸ ਉਮਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਾ ਦਿਓ ਸਮਾਰਟਫੋਨ! ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਚਿਤਾਵਨੀ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੇਣ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨ ਤਾਂ ਜੋ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ, ਭਾਰ ਤੇ ਨੀਂਦ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। 'Pediatrics' 'ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਸ ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਇਹ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਬੱਚੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਜਲਦੀ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ (ਤਣਾਅ), ਮੋਟਾਪਾ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਖੋਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਨਤੀਜੇ ਤੇ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ 'Adolescent Brain Cognitive Development (ABCD) Study' ਨੇ 9 ਤੋਂ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 10,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੀ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸੀਮਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਕਾਸ ਪੜਾਅ 'ਚ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ 'ਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦੌਰਾਨ ਦਿਮਾਗ 'ਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲਾਅ ਅਤੇ ਹਾਰਮੋਨਲ ਸ਼ਿਫਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। 

ਖੋਜ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਮਿਲਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਹਮਉਮਰ ਸਾਥੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ:
• ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ (ਤਣਾਅ) ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ 30 ਫੀਸਦੀ ਵੱਧ ਹੋਇਆ
• ਮੋਟਾਪੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ 40 ਫੀਸਦੀ ਵੱਧ ਹੋਇਆ
• ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਨੀਂਦ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ 60 ਫੀਸਦੀ ਵੱਧ ਹੋਇਆ।

ਖੋਜ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਬੱਚੇ 12 ਸਾਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਹ ਸਿਹਤ ਜੋਖਮ ਹਰ ਸਾਲ 10 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਵਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਮੋਟਾਪਾ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਤੇ ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਸਬੰਧ
ਮੋਟਾਪੇ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਗੇਮਿੰਗ, ਵੀਡੀਓ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਸਕ੍ਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਬੈਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ. ਨਾਲ ਹੀ, ਸਕ੍ਰੀਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਨੈਕਸ ਤੇ ਮਿੱਠੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਖਾਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰ ਵਧਦਾ ਹੈ।

ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ 12 ਸਾਲ ਦੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 6.5 ਫੀਸਦੀ ਨੇ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਗੈਰ-ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ 'ਚ ਇਹ ਦਰ ਸਿਰਫ 4.5 ਫੀਸਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਆਨਲਾਈਨ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਨਾ, ਸਾਈਬਰ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨਾ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੂਹ ਦੀਆਂ ਚਰਚਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੀਂਦ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਲੂ ਲਾਈਟ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਨਾਲ ਮੇਲਾਟੋਨਿਨ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨੀਂਦ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਖਰਾਬ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਸਲਾਹ
ਖੋਜ ਨਾਲ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੇਣ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਓਨੀ ਹੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨਾਲ ਲੈਣ ਜਿੰਨੀ ਉਹ ਬੱਚੇ ਦੇ ਨੀਂਦ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਬਾਰੇ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
1. ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 12 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਤੱਕ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ।
2. ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਬੇਸਿਕ ਫ਼ੋਨ ਜਾਂ ਸਮਾਰਟਵਾਚਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨੀ ਜੋ ਕਾਲਾਂ ਅਤੇ ਮੈਸੇਜ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਬਲੌਕ ਕਰਦੇ ਹਨ।
3. ਬੈੱਡਰੂਮਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ੋਨਾਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਲਈ ਨਿਯਮ ਬਣਾਉਣੇ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਕ੍ਰੀਨਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਹਿਣਾ।
4. ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮਿਆਦ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਇੰਟਰਨੈਟ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਸਮਾਜਿਕ ਸਬੰਧਾਂ ਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨਾ।

ਸਿਹਤ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਹੁਣ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਵੰਡ ਨੂੰ ਕਿਸ਼ੋਰ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਲਈ ਓਨਾ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਜਿੰਨਾ ਖੇਡਾਂ, ਪੋਸ਼ਣ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਖੋਜ ਇਹ ਸਥਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਕਿ ਫੋਨ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਬੰਧ ਜ਼ਰੂਰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।