ਰਾਹ ਤੱਕਦੀਆਂ ਤ੍ਰਿੰਝਣਾਂ

ਅੱਜ ਪੁਰਾਤਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਅਨੰਦ ਹਕੀਕਤ ''ਚ ਘੱਟ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਜ਼ਰੀਏ ਵੱਧ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਅੰਗਾਂ ਤੋਂ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅਣਜਾਣ ਹੈ।ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਅੰਗ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।ਹੁਣ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੇ ਬਦਲਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਨਵੀਆਂ ਕਾਢਾ ਨੇ ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਆਪਣੇ ''ਚ ਖਪਾ ਲਿਆ ਹੈ।ਚਰਖਾ ਕੱਤਦੀਆਂ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਵਿਆਕਰਣ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ''ਚ ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਇੱਕ ਸਿੱਕੇ ਦੇ ਦੋ ਪਹਿਲੂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।ਦੋਵੇਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਧੂਰੇ ਸਨ।
ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਚੰਨ ਮਾਹੀ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਸ਼ਿਰਜਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚਰਖੇ ਤੰਦ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਸਨ।ਦੀਵੇ ਦੀ ਲੋਅ ''ਚ ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਸੱਥਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵੱਧ ਦਿਲਚਸਪ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।ਚਰਖੇ ਦੀ ਘੂੰ-ਘੂੰ ਤ੍ਰਿਝਣ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਮਈ ਬਣਾਉਦੀ ਸੀ।ਮੁਟਿਆਰ ਦੇ ਮੁਕਲਾਵੇ ਜਾਣ ਲਈ ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਜ਼ਰੀਏ ਵਿਛੋੜਾ ਇਉਂ ਸਿਰਜਿਆ ਹੈ:-
“ਜਿਸ ਪੱਤਣ ਅੱਜ ਪਾਣੀ ਲੰਘਦਾ ਫੇਰ ਨਾ ਲੰਘਦਾ ਭੱਲਕੇ,
ਬੇੜੀ ਦਾ ਪੂਰ ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਸਦਾ ਨਾਂ ਬੈਠਣ ਰਲਕ''''
ਕਿੱਕਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਦਾ ਰੁੱਖ ਕਰਦੀ ਮੁਟਿਆਰ ਆਪਣੇ ਲਈ ਦਾਜ਼ ਵੀ ਇੱਕਠਾ ਕਰਦੀ ਸੀ।ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਲਈ ਸਲੀਕੇ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਸੀ।ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਹੱਸਦੀਆਂ ਵੱਸਦੀਆਂ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੀ ਪਨਾਹ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।ਅੱਜ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਤੇ ਰੁੱਖ ਮੁੜਨ ਕਰਕੇ ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਹਕੀਕਤ ''ਚ ਅਲੋਪ ਹੈ।ਪਰ ਸਾਹਿਤ ''ਚ ਇਸ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਦਿਖਦੇ ਹਨ।ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦਾ ਰਾਹ ਤੱਕਦੀਆਂ ਤ੍ਰਿੰਝਣਾ ਆਪਣੇ  ਅਤੀਤ ਨੂੰ ਝੂਰਦੀਆਂ ਹਨ।
      ਸੁਖਪਾਲ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ
      ਪਿੰਡ ਅਬਿਆਣਾ ਕਲਾਂ
      ਫੋਨ:98781-11445